O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta-maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov

 
6.7-rasm.
 Mahsulotga yo„nalganlik
96
 
Bu konsepsiyaga asosan, innovatsiya jarayoni mahsulotga yo‗nalganlikni aks 
ettiradi. Bunda iste‘molchining pozitsiyalari ishlab chiqaruvchiga nisbatan juda 
96
А. М. Мухамедьяров. Инновационный менеджмент: учебное пособие. Высшее образование. 2010.-C.102.
O‗zlashtirish va 
ishlab chiqarish 
Ilmiy bilimlar 
(fundamental va 
izlanish) 
Yangilik-
mahsulot
Amaliy 
tadqiqotlar va 
tajriba-sinov 
ishlari 
Konstruktorlik 
va texnologik 
ishlanmalar 
Resurslar (moddiy, 
moliyaviy, 
energetik, texnik 
va b.lar) 

---

169 
kuchsiz. Bu holda yangiliklarni yaratish, o‗zlashtirish, yoyish bilan bog‗liq barcha 
sharoitlarni ishlab chiqaruvchi qat‘iy buyuradi (ishlab chiqaruvchi diktat).
 
 
6.6. Innovatsiyalar uchun “Ratsionalist” yoki “Inkrementalist” 
strategiyasi 
 
―Ratsionalist‖lar va ―Inkrementalist‖lar strategiyasi o‗rtasida qadimdan bo‗lib 
kelayotgan munozara texnologik mobilizatsiya hamda korporativ strategiyalar 
maqsadi uchun muhim markaziy ahamiyat kasb etar edi.
 
97
 
Biz muhokamaning asosiy shartlarini sharhlashdan boshlaymiz, chunki 
‖tanlash‖ yoki ―amalga oshirish‖ga asoslangan strategiyalar firmalar murakkab va 
tezkor o‗zgaruvchan raqobatbardosh muhit haqida qaror qabul qilganlarida, ular 
o‗rtasidagi aniq farq buzilishi haqida xulosa chiqarish uchun kerak. Bunday 
vaziyatda formal strategiyalarga boshqalardan ham olingan tajriba asosida ancha 
keng uzluksiz ta‘lim jarayonining bir qismi sifatida qarash kerak bo‗ladi. Bu 
murakkablik va o‗zgarishlarni yengib o‗tishga yordam beradi. 
Korporativ strategiya tushunchasi ilk bor 1960-yillarda paydo bo‗ldi. Shu 
davrdan e‘tiboran turli ―maktab‖lar hamda nazariyalar o‗rtasida qizg‗in 
munozaralar davom etib kelgan. Bu yerda ikkita eng nufuzlilari: ―ratsionalist‖ va 
―inkremenalist‖ ko‗rib chiqiladi. 
Ratsionalistik strategiya. Bu ratsional harakatning ―chiziqli modelidir‖: 
baholash, aniqlash va harakat qilish. Korporativ ekvivalenti SWOT: tashqi 
imkoniyatlar va xatarlar sharoitida korporativ kuchli va kuchsiz tomonlarni tahlil 
qilish. Bu yondashuv firmaga quyidagilarni amalga oshirishga yordam beradi: 
-
Raqobatbardosh muhitda ma‘lum bir tendensiyalarni aniqlash. 
-
Kelajakda o‗zgarishi mumkin bo‗lgan narsalarga tayyor bo‗lish. 
-
Uzoq muddatli istiqbolga yetarli darajada e‘tibor qaratilganligiga ishonch 
hosil qilish. Bunda kundan kunga e‘tiborni jamlaganlik bo‗lgan bosim hisobga 
olinadi. 
97
Managing innovation 
Integrating Technological, Market and Organizational ChangeThird Edition 
Joe Tidd
Science and Technology Policy Research (SPRU), University of Sussex
John Bessant S
chool of Management, 
Cranfield University
Keith Pavitt 2014-P.111.

---

170