O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta-maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov

 
 1-BOB . INNOVATSION MENEJMENTNING ASOSIY 
TUSHUNCHALARI VA ULARNING MAZMUNI 
1.1.Innovatsion menejmentning asosiy tushunchalari. 
1.2.Innovatsion menejmentning mohiyati, maqsadi va vazifalari. 
1.3.Innovatsion menejmentning tarixi va rivojlanish tendensiyalari.
1.4.Bozor iqtisodiyoti sharoitida ilmiy - texnikaviy rivojlanishning ahamiyati.
1.5.―Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik yili‖ da innovatsion faoliyatning 
davlat tomonidan boshqarilishi. 
1.1.Innovatsion menejmentning asosiy tushunchalari
―Innovatsiya‖ so‘zi yangi joriy etilgan yoki yangilik so‘zlarining sinonimi 
bo‘lib, ular bilan bir qatorda ishlatilishi mumkin.
3
Stiv Djobs aytganidek: ―Rahbar 
oddiy ishchidan innovatsion g‘oyasi bilan farq qilib turadi‖.
4
Innovatsiyalarni 
biznesdagi o‘rni haqida SAS tashkiloti boshlig‘i Djeyms Gudnayt shunday deydi: 
―Biznesning oltin baliqchasi - bu innovatsiyalardir‖
5
. 
Adabiyotlarda 
innovatsiyaning mohiyatini ta‘riflashga bir necha xil yondashuvlarni uchratish 
mumkin. Ular orasida ikki nuqtai nazar kengroq tarqalgan. Birinchisida 
yangilikning joriy etilishi ijodiy jarayonning yangi mahsulot (texnika), 
texnologiya, uslub va h.k. ko‘rinishidagi natijasi sifatida, ikkinchisida esa 
amaldagilarning o‘rniga yangi mahsulot, element, yondashuv, tamoyillarni joriy 
etish jarayoni sifatida talqin qilinadi.
Bizga innovatsiyani ijodiy jarayonning yaratilgan yoki joriy etilgan yangi 
iste‘mol qiymatlari ko‘rinishidagi natijasi sifatida ta‘riflagan ma‘qulroq. Ushbu 
yangi qiymatlarning qo‘llanilishi ulardan foydalanuvchi shaxs yoki tashkilotlardan 
faoliyat va ko‘nikmalarning odatiy stereotiplarini o‘zgartirishlarini taqozo etadi. 
Bozorga xos xo‘jalik yuritish sharoitida innovatsiyaning eng muhim belgisi uning 
iste‘mol xususiyatlarining yangiligidan iborat bo‘lishi kerak. Texnik jihatdan 
3
Ingliz tili lug‘atidan Innovation – yangilik, yangi faoliyat turi, Bigg dictionary, 2012
4
Journal BusinessWeek , 25 march 2010
5
Djek Traut, El Rays «Botton – up Marketing», 2012 – p. 137.

---

11 
yangiligi esa ikkincha darajali rol o‘ynaydi. Shunday qilib, innovatsiya tushunchasi 
yangi mahsulot yoki xizmatga, ularni ishlab chiqarish usuliga, tashkiliy, moliyaviy, 
ilmiy tadqiqot va boshqa sohalardagi yangiliklar, xarajatlarning tejalishi yoki 
shunday tejash uchun sharoit yaratuvchi har qanday takomillashtirishga 
taalluqlidir. Innovatsiya ishlab chiqarish faoliyati jarayonini, ilm-fan, madaniyat, 
ta‘lim sohasida, jamiyat faoliyatining boshqa jabhalaridagi iqtisodiy, huquqiy va 
ijtimoiy munosabatlarni takomillashtirishga qaratilgan ilmiy - tadqiqot natijalari va 
ishlanmalardan foydalanish natijasida vujudga keladi.
Mazkur atama har xil kontekstlarda turlicha ma‘no kasb etishi mumkin, ular 
o‘lchash va tahlilning aniq maqsadlaridan kelib chiqqan holda tanlab olinadi. 
Innovatsiya - bu innovatsion faoliyatning bozorda sotilayotgan yangi yoki 
takomillashtirilgan mahsulot, amaliy faoliyatda foydalanilayotgan yangi yoki 
takomillashtirilgan texnologik jarayon ko‘rinishida ro‘yobga chiqarilgan pirovard 
natijasidir. 
Shunday qilib innovatsiyaning pirovard natijasi tijoriy muvaffaqiyat 
hisoblanadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida innovatsiyalarni tizimli tavsiflash 
uslubiyati xalqaro standartlarga asoslangan bo‘lib, ular bo‘yicha tavsiyalar 1992 yil 
Oslo shahrida qabul qilingan. ―Oslo qo‘llanmasi‖ nomi shundan olingan.
Ular texnologik innovatsiyalarga nisbatan qo‘llash uchun ishlab chiqilgan 
bo‘lib, yangi mahsulot hamda jarayonlarni, shuningdek ulardagi ahamiyatli 
texnologik o‘zgarishlarni qamrab oladi. Innovatsiya bozorda yoki ishlab chiqarish 
jarayonida joriy etilgan bo‘lsagina amalga oshgan hisoblanadi.
1.1-jadval