O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta-maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov

Innovatsion loyihalarning samaradorligi 
 ko‟rsatkichlariturlari
201
 
Shunday qilib investitsiyalarning iqtisodiy samaradorligini baholash uslublari 
va yondashuvlarning tahlilini o‘tkazish natijasida quyidagi xulosalarni chiqarish 
mumkin: 
-kapital qo‘yilmalarning iqtsiodiy samaradorligini baholashning ma‘muriy – 
buyruqbozlik iqtisodiyotining shart-sharoitlari uchun ishlab chiqilgan uslublari 
iqtisodiy islohotlarni rivojlantirishning hozirgi holatini nazariy va amaliy jihatdan 
qanoatlantirmaydi. 
-innovatsion hisob - kitoblarni o‘tkazishning xorij tajribasi katta qiziqish 
uyg‘otadi, unda moliyaviy oqimlarni tahlil qilishga asoslangan va innovatsion 
loyihalarni ro‘yobga chiqarishning iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiqligini 
umumiy holda baholash imkonini beradigan dinamik baholash uslublaridan ham, 
investitsion dasturlarni investitsion davrning hisobot yillari bo‘yicha amalga 
oshirayotgan IK ning moliyaviy holatini tadqiq etishga asoslangan statik 
uslublardan ham foydalaniladi. 
201
Mualliflar tomonidan tuzildi.

---

342 
Innovatsion 
loyihalarni 
ro‘yobga 
chiqarish 
bosqichida 
ularning 
samaradorligini baholash algoritmi quyidagi ikki vazifaning hal qilinishini nazarda 
tutishi lozim: 
-loyihaning samaradorligini innovatsiyalarni sinab ko‘rish uchun sotishni 
amalga oshirish chog‘ida baholash; 
-loyihaning amaldagi samaradorligini baholash. 
Birinchi vazifa yangilikni ishlab chiqarish va sotishni davom Ettirishning 
maqsadga muvofiqligini tahlil qilish bilan bog‘liq. Bunda samarani baholash uslubi 
loyihalarning samaradorligini investitsiyalashdan oldingi bosqichda baholash 
uslublaridan deyarli farq qilmaydi, ammo bunday baholashlar uchun qo‘llanadigan 
ko‘rsatkichlar bashoratlanuvchi emas, balki amaliy xususiyat kasb etadi, bu esa 
olingan natijalarni baholashning ishonchlilik darajasini oshiradi.
Samaradorlikni tahlil qilish natijalari innovatsiyalarni ro‘yobga chiqarish 
borasidagi marketing dasturiga tuzatish kiritish zaruratini, ya‘ni yangi mahsulot 
(xizmat) borasidagi narx siyosatini sinovli sotish natijalari bo‘yicha o‘zgartirish 
imkoniyatlarini, sotuv siyosatini va (yoki) innovatsiyalarni olg‘a surish siyosatini 
o‘zgartirishni oldindan belgilab beradi. 
Ikkinchi vazifa xo‘jalik yurituvchi subyekt - IK tomonidan olib borilayotgan 
innovatsion siyosat borasida umumiy holda qaror qabul qilishni ko‘zda tutadi. 
Ko‘pgina innovatsion loyihalarni amalga oshirish bo‘yicha tajribalar 
umumlashtirilgan innovatsion siyosatning integral xususiyatga egaligini hisobga 
olgan holda samaradorlikni baholash ko‘rsatkichlari bu yerda umumlashtirilgan 
ko‘rinishga keltirilishi, alohida jihatlar- ilmiy-texnikaviy, iqtisodiy, ijtimoiy, 
ekologik jihatlar bo‘yicha amalda erishilgan natijalarni baholashni o‘z ichiga olishi 
kerak.