O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta-maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov

11.2.Innovatsion menejerdan talab qilinadigan sifatlar 
 
Innovatsion menejmentning maqsadi va vazifalari mutaxassislarning 
menejerlar deb ataluvchi alohida toifasining faoliyati orqali amalga oshiriladi.
Menejer - bu IK ning muayyan faoliyat ko‘rsatish sohasida boshqaruv 
faoliyati bilan kasbiy shug‘ullanuvchi mutaxassisdir. Bu mutaxassis IK da doimiy 

---

274 
lavozimni egallab turganligi va unga boshqaruv qarorlarini qabul qilish vakolatlari 
berilganligini bildiradi. Quyidagilarni menejerlar deb atash mumkin: 
-ijrochilar ijodiy guruhlarining rahbarlari; 
-IK laboratoriyalari, bo‘lim va funksional xizmatlarning boshliqlari; 
-ishlab chiqarish bo‘linmalarining rahbarlari; 
-har xil bo‘linmalar va tashqi sheriklarning faoliyatini muvofiqlashtiruvchi 
ma‘murlar; 
-IKning, butun firmaning rahbarlari. 
Boshqaruv obyekti asosida innovatsion jarayonlarning o‘ziga xosliklari ushbu 
sohadagi menejerlar mehnatining alohida xususiyatlarini va ularga qo‘yiladigan 
talablarni belgilab beradi.
Menejerning mehnati yuksak ijodiy tavsif kasb etadi, har tomonlama 
bilimlarni talab qiladi, shaxslarning analitik faoliyatga moyilligini, muayyan 
vaqtda aniq muammolarda fikrlarni jamlay olish mahoratini ko‘zda tutadi. Menejer 
mehnatining asosiy predmeti ilmiy-texnikaviy va boshqaruv axborotlaridan iborat 
bo‘lgani tufayli uning samarali ishlashining majburiy sharti innovatsiyalarni 
boshqarishdagi zamonaviy axborot texnologiyalarini bilish va ulardan foydalanish 
mahorati hisoblanadi.
IK menejerining kasbiy bilimdonligiga qo‘yiladigan talablarning uch xil 
toifasini ajratib ko‘rsatish mumkin: 
-boshqaruvning nazariy sohasidagi bilimlar va amaliyot borasidagi 
ko‘nikmalar; 
-kommunikabellik va odamlar bilan ishlash mahorati; 
-IK ixtisoslashtirilgan sohadagi bilimdonlik. 
Birinchi toifaga tegishli talablar menejerda boshqaruv nazariyasi sohasida 
maxsus tayyorgarlikning, zamonaviy makro va mikroiqtisodiyot asoslarini va 
boshqaruv qarorlarini qabul qilishning umumiy nazariyasini bilish, qarorlarni 
optimallashtirish uchun iqtisodiy-matematik uslublarni qo‘llay olish, PEHM da 
lokal va tarmoqli variantlarda ishlash ko‘nikmalarining mavjud bo‘lishini taqozo 
etadi. Menejment sohasidagi zarur nazariy bilimlar maxsus kasbiy ta‘lim tizimida 

---

275 
egallanadi. Menejmentning zamonaviy nazariya va amaliyotining rivojlanishi 
dinamik tavsifini inobatga olgan holda innovatsiyalar bo‘yicha menejerning shart 
bo‘lgan fazilati doimiy ravishda o‘qishga va malakasini oshirishga moyilligi 
bo‘lishi kerak. 
Ikkinchi toifa. Kommunikabellik va odamlar bilan ishlash borasidagi talablar 
menejerning IKdagi kommunikatsiyalar tizimida bog‘lovchilik vazifasidan kelib 
chiqadi. Har qanday boshqaruv vaziyatini tahlil qilish uchun menejerga qoida 
bo‘yicha yuqorida turuvchi rahbarlar, IK bo‘linmalaridagi hamkasblar, ishchi 
jamoa (guruhlar, bo‘linmalar yoki IK) hamda alohida bo‘ysunuvchi xodimlar kabi 
tizim subyektlari o‘rtasidagi kommunikatsiyalar talab qilinadi. Menejer boshqaruv 
vaziyatidagi har bir subyektni xolisona bilishi, innovatsion faoliyatning maqsadiga 
erishish uchun unga adekvat (uning ish uslubi va motivlariga mos holda) reaksiya 
qilishi (munosabat bildirishi) hamda optimal ta‘sir o‘tkazishi lozim. 
Kommunikabellik ko‘proq odamning individual xususiyatlariga bog‘liq bo‘ladi, 
shuning uchun menejerning IK da xodimlarni boshqaruv tizimida kasbiy 
yaroqlilikka va malaka darajasiga test sinovlaridan o‘tkazish tizimlarida ko‘proq 
foydalaniladi. 
Uchinchi toifa. IK ning ixtisoslashuv sohasida menejerning bilimdonligi bilan 
bog‘liq talablar innovatsion jarayonlar texnologiyasi, amalga oshirilayotgan 
innovatsiyalarning nazariy va amaliy jihatlari, uning fizik jarayonlarining o‘ziga 
xos xususiyatlariga tegishli masalalar borasida maxsus bilimlarning mavjud 
bo‘lishini ko‘zda tutadi. Kasbiy bilimlarni to‘ldirib borish rahbar xodimlarni qayta 
tayyorlash va malakasini oshirish tizimlarida amalga oshiriladi. 
Ijtimoiy boshqaruvning texnik-tashkiliy tomoni muvaffaqiyat mezonlarini 
ishlab chiqish, operativ boshqaruvning zarur texnologiya va tadbirlarini tanlashdan 
iborat. Loyihaviy ―jamoa‖ni shakllantirish tadbirlari va ijtimoiy boshqaruvga 
yangilik kiritish muvaffaqiyatining muhim sharti hisoblanadi. 

---

276 
11.1-jadval