O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta-maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov

Loyihani rejalashtirish va boshqarish
140
 
140
Mualliflar tomonidan tuzildi.
Loyihаni
аniqlаsh 
Rеjаlаshtirish
Аmаlgа oshirish
Tаlаblаrning 
modifikаtsiyalаnishi 
Ko‘zdа tutilmаgаn 
muаmmolаr 
Oldini olish mumkin 
bo‘lgаn muаmmolаr 
Muvаffаqiyat mеzonlаri 
Bаholаsh uslublаri 
Tехnologiyalаrni tаnlаsh 
Bаjаrilish jаdvаli 
-
nаzorаt nuqtаlаri, 
-
rеsurslаr, 
-
krеditlаsh, 
-
ilmiy-tехnikаviy 
bаshorаtlаsh 
Rеsurslаrni аjrаtish 
―Komаndаni‖shаkllаntirish 
Yetаkchilikvа motivаtsiyalаsh 
Tuzаtishlаrnikiritish 
Egiluvchаn rеаksiya
Kutilmаgаn muаmmolаrni hаl qilish 
Kommunikаtsiyalаr tа‘minlаnishi 
Strаtеgiya vа 
siyosаt 
Bozorning tаlаblаri: 
sifаt, nаrх, vаqt 

---

232 
Innovatsion xarajatlarning tarkibi va tuzilishi g‘oyatda xilma-xil bo‘lgan 
innovatsiya turlariga bog‘liq. Innovatsiyaga xarajatlar joriy va kapital xarajatlarga 
bo‘linadi. Pul shaklida ifodalangan joriy xarajatlar innovatsion mahsulot (loyiha) 
ning tannarxini tashkil qiladi. Ular iqtisodiy elementlar bo‘yicha tasniflanadi: 
moddiy xarajatlar (qaytariladigan chiqimlar chegirib tashlangan); mehnatga haq 
to‘lash xarajatlari; asosiy vositalaramortizatsiyasi, ijtimoiy sug‘urta ajratmalari va 
boshqa xarajatlar. 
Korxona o‘z loyihaviy mahsulotini aniqlab olishda o‘z strategiyasi va bozor 
talablarini inobatga olgan holda ish tutadi. Loyiha aniqlangach, keying bosqich, 
ya‘ni faoliyat tartibini rejalashtirish va uni amalga oshirish bo‘yicha bosh 
qotiriladi. 
Innovasion faoliyatning bosqichlari.
141
Innovasiyalarni taraqqiy amalga oshirish yo‘lida bir nechta muhim 
bosqichlarni aniqlash mumkin. Bu borada shuni aytib o‘tish lozimki, innovasiyalar 
tasodifiy xodisalar emas. Shuning uchun innovasion faoliyatning har bir bosqichi 
muhim o‘rin kasb etadi.
Demak, bu jarayonning asosiy bosqichlarini quyidagicha ifoda etish mumkin:
- kelib tushayotgan fikrlarni sistemlashtirish: ishlab chiqarish bo‗limlarida 
marketing xizmatidan firmaning sotish apparatidan, savdo agentlaridan, oxirgi 
iste 
molchilardan 
kelib 
tushayotgan 
yangiliklar 
va 
bozorlardagi 
texnologiko‗zgarishlar haqida axborotlar yig‗ish; 
-g‗oyani aniqlanishi va yangi mahsulotlar g‗oyasini ishlab chiqish; 
-g‗oyaning amaliy jihatdan amalga oshirish imkoniyatlarini aniqlash; 
-yangi va an‘anaviy mahsulotni texnologik umumiyligi darajasini 
aniqlashtirish; 
-firmaning, yani mahsulotlarni mos tushishi va uning strategik rivojlanishi; 
-kelajakdagi mahsulotga patent tizimini aniqlash. 
Innovasion 
faoliyatning 
bosqichlari belgilanib 
bo‘lgach innovasion 
loyihalarni rejalashtirish amalga oshiriladi.
142
141
Innovation Management Institute for Innovation and Technology, Slovenia, 1
st
edition, 2013- p.77.
142
Innovation Management Institute for Innovation and Technology, Slovenia, 1
st
edition, 2013-p.78.

---

233 
9.3-rasm.