O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta-maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov

Tajriba-konstruktorlik ishlanmalari
- bu tadqiqotlar natijalari tufayli 
va/yoki amaliy tajriba orqali olingan yangi jarayonlarni, tizimlarni va xizmatlarni 
o'rnatish yoki ishlab chiqarilgan yoki belgilangan jarayonlar, tizimlar va 
xizmatlarni ancha takomillashtirish uchun yangi materiallar, mahsulotlar yoki 
qurilmalar yaratishga yo'naltirilgan mavjud bilimlarga asoslangan tizimli ish.

---

227 
 9-BOB. KORXONALARDA YANGILIKLARNI ISHLAB CHIQISH, 
TATBIQ ETISH VA 
YARATISHNI BOSHQARISH 
 
9.1. Korxonalardagi ITTKI ni boshqarish. 
9.2. Innovatsion davr bosqichlari bo‘yicha ITTKI xarajatlarining tuzilishi. 
9.3.Yangiliklarning sifat ko‘rsatkichlari 
9.4. Yangiliklarni yaratish va tatbiq etishni boshqarish. 
9.5. Innovasion loyilarni boshqarish modellari.
9.1.Korxonalardagi ITTKI ni boshqarish 
Korxonalardagi ITTKIni boshqarish 1950 va 1960 yillardan boshlab dolzarb 
masalalardan biri hisoblanadi, global raqobatlashuvni va texnologik jarayonni 
tezlashishi natijasida, uning muhimligi tobora ortib bormoqda. Shu borada ko‘plab 
olim va amaliyotchilar tomonidan menejerlar uchun ITTKI loyihalar ishlab 
chiqilmoqda. Xozirgi kunda korxonalarda turli xil inovasion loyihalar qo‘llanib 
kelmoqda, ammo ularning xammasi xam qoniqarli hisoblanmaydi. Korxonaning 
innovasion faoliyatni samarasini oshirish maqsadida moddiy, moliyaviy va 
intellectual resurslar jalb qilinadi.
135
Innovasiyalar yaratish jarayonida, korxona ITTKI ishlar o‘tqazadi va tashkiliy 
ishlab chiqarish tuzilmasini shakllantiradi. 
ITTKI- sistematik tarzda, inson, madaniyat va jamiyat haqida bilimlarni 
oshirish va ularni yangi loyihalar yaratilishiga yo‘naltirish maqsadida, olib 
borilayotgan ijodiy ishlarni o‘z ichiga oladi.
136
Korxona olib borayotgan ITTKIlarning samaradorligi ma‘lum darajada bu 
jarayonni boshqarilishiga bog‘liq. Quyidagi klasterda bu jarayonni kuzatishimiz 
mumkin. 
135
Scott Shane «Handbook of Technology and Innovation Management» R&D Project Selection and Portfolio 
Management: A Review of the Past, a Description of the Present, and a Sketch of the Future 2010- p.215.
136
Innovation Management Institute for Innovation and Technology, Slovenia, 1
st
edition, 2013-p.122.

---

228 
Innovatsiyalarni yartish jarayonida olib borilayotgan ITTKIlar o‘z ichiga 
fundamental, amaliy, exsperemental xususiyatga ega ilmiy tadqiqotkarni o‘tkazish 
hamda tajriba-konstruktorlik ishlarni bajarish kabi ishlarni qamrab oladi.