O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “Audit” kafedrasi

1-jadval 
AQSH va xalqaro Auditorlik standartlarini solishtirish
 
IAASB 
PCAOB 
AICPA 
Nufuzli manba 
Xalqaro buxgalterlar 
federatsiyasi va ushbu 
standartlar 
amal 
qiluvchi mamlakatlar 
tomonidan 
AQSh Kongressining 
2002 yil Sarbanes-
Oxley qonuni
Tarixiy, 
o'z-o'zini 
tartibga 
soladigan 
kasb sifatida 
Muhim atamalar 
Auditning 
xalqaro 
standartlari (ISA) 
Audit 
standartlari 
(AS) va muvaqqat 
standartlari (AU) 
Audit 
standartlari 
bo`yicha 
Hisobot 
(AU-C) 
Standartlarning 
qo`llanilish doirasi 
Auditning xalqaro 
standartlari 
talab 
qilinadigan 
mamlakatlarda 
va 
jumladan Evropa va 
rivojlanayotgan 
mamlakatlarda
AQSH aktsiyadorlik 
kompaniyalari 
auditida 
AQSH 
aktsiyanerlik 
bo’lmagan 
kompaniyalari 
auditida 
Audit standartlarning 
uyg’unlashuvi 
Xalqaro uyg’unlashuv 
talab etiladi 
Joriy vaqtda xalqaro 
uyg’unlashuvga talab 
yo’q 
Xalqaro uyg’unlashuv 
talab etiladi 
 
2. Auditorlik standartlarining asosini tashkil etuvchi tamoyillar 
Amerika Qo'shma Shtatlarida audit standartlari tarixan o'n umumiy qabul qilingan audit 
standartlari (odatda o'n standartlar deb ataladi ) moliyaviy hisobotlar auditi uchun poydevor bo'lib 
xizmat qilgan. Ayni paytda, PCAOB standarti bu o'n standartlarni birlashtiradigan standart tashkil 
etdi. AICPA etti tamoyillari bilan o'n standartlari o'rnini almashdi. Tahriran audit standartlari farqi 
bo'lsa-da, asosiy maqsad audit sifatli tarzda amalga oshirilishi kerak. 
1.
Majburiy tayyorgarlik va mahoratlilik. Auditor tekshirish o’tkazishda maxsus texnik 
tayyorgarlikka va auditorlarning professional xulq sifatlariga ega bo’lishi kerak. 
2.
Mustaqillik. Har qanday vazifani bajarishda auditor yoki auditorlar mustaqil bo’lishi shart. 
3.
Majburiy malakaviy ziyraklik. Tekshirishni o’tkazishda va xulosani tayyorlashda 
auditordan professional ziyraklik talab etiladi.

---

Ob’ektlarning ish standartlari: 
1.
To’g’ri rejalashtirish va nazorat. Ishni auditorlik tekshiruvi muvofiq holda 
rejalashtirilishi lozim, agarda auditorning yordamchilari mavjud bo’lsa, ularning faoliyatini nazorat 
qilib borish lozim. 
2.
Ichki nazorat tizimini tushunishning etarliligi. Auditor auditorlik tekshiruvining ko’lami 
va unga sarflanadigan vaqtni to’g’ri belgilash maqsadida ichki nazorat tizimiga etarlicha baho 
berishi shart. 
3.
Zarur dalillarning etarli miqdori. Auditorlik hisoboti haqida fikr tayyorlash uchun 
tekshirish, so’roq, kuzatish va tasdiq usullari orqali etarli hajmda dalillar yig’ish.