O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti “ davlatiy moliya

ta‟minlash garovi
Soliq imtiyozlarini oqilona taqdim etish printsiplari. Soliq imtiyozlarini oqilona taqdim 
etish uchun hisobga olinadigan holatlar. Soliq va imtiyoz dialektikasi. Soliq imtiyozlarining 
salbiy jihatlari. Soliqlarni to‘lash – qullik emas, ozodlik belgisi. 
Imtiyoz berishdan maksad. Imtiyozlarning berilish darajasi. Mavjud imtiyozlardan to‘liq 
foydalanish. Imtiyozlarni berib, ko‘zlagan maksadlarga erishish. Imtiyozga ega bo‘lganlarning 
ahvoli. Berilgan imtiyozlarning qanday ishlayotganligi. Berilgan imtiyozlardan to‘lik 
foydalanishning uddasidan chiqish. Qo‘shimcha imtiyozdan umidvor bo‘lish. Soliq va imtiyoz 
o‘rtasidagi dialektik bog‘liq. 
Soliq imtiyozlari berishni tashkil qilishning asosiy printsiplari. Soliq imtiyozlari 
qo‘llanilishining mulkchilik shakli, faoliyat turi, parlamentdagi ayrim manfaatdor guruhlarning 
sub‘ektiv baholariga bog‘liq bo‘lgan holda tanlanish xarakteriga ega bo‘lmasligi. Soliq 
imtiyozlarini berishga noiqtisodiy tarzda majbur qilish va qo‘llanilish majburiyligining xos 
emasligi. Investitsion soliq kreditlarining umumdavlat ahamiyatiga ega bo‘lgan investitsion 
dasturlarning bajarilishini ta‘minlaydigan soliq to‘lovchilar guruhiga berilishi kerakligi. Soliq 
imtiyozlari qo‘llanilishining Byudjet daromadlariga, korporativ va shaxsiy iqtisodiy 
manfaatlarga zarar etkazmasligi. Imtiyozli soliq portfelini shakllantirish tartibining umumdavlat 
miqyosida aniqlanishi va qonuniy tarzda markaziy hokimiyat tomonidan tasdiqlanishi. Mahalliy 

---

227 
darajada soliq imtiyozlari qo‘llanilishining oliy qonunchilik organi tomonidan belgilangan ramka 
doirasida bo‘lishi.
 
8- mavzu. Byudjet-soliq siyosatining zamonaviy dolzarb muammolari, ularga 
nisbatan bildirilayotgan e‟tirozlar, muammolarni hal qilish va e‟tirozlarni yumshatish 
yo‟llari
Byudjet-soliq 
siyosatining 
zamonaviy 
dolzarb 
muammolari. 
Ularga 
nisbatan 
bildirilayotgan e‘tirozlarning asosiy shakllari. ―Byudjet sohasida ishlovchilar ish haqi 
darajasining nisbatan pastligi‖. ―Soliqlar sonining ko‘pligi va ularning ko‘payib borayotganligi‖; 
Soliq stavkalarining yuqori darajada ekanligi‖; ―Soliq imtiyozlarining etarli darajada emasligi‖; 
―Soliq yukining nisbatan og‘irligi‖; ―Soliq yukining notekis taqsimlanganligi‖; ―Soliqlar 
tomonidan 
etarli 
darajada 
rag‘batlantirilmayotganligi‖; 
―Soliqlarning 
oldindan 
undirilayotganligi‖; ―Soliq qonunchiligi (tizimi)ning nobarqarorligi‖; ―Soliq tizimining haddan 
ziyod fiskal xarakterdaligi‖; ―Foyda (daromad)ning soliqqa ko‘proq darajada tortilayotganligi‖; 
―Molk-mulkdan kamroq soliqning olina-yotganligi‖; ―Jismoniy shaxslar daromadining yuqori 
darajada soliqqa tortilayotganligi‖; ―Oldin mavjud bo‘lmagan qo‘shilgan qiymat solig‘ining 
joriy etilganligi‖; ―Soliq to‘lashdan bo‘yin tovlaganlarga nisbatan qattiq moliyaviy jazolarning 
qo‘llanilayotganligi‖ va boshqalar. 
Muammo va e‘tirozlarning asoslanganlik darajasi. Byudjet-soliq siyosatiga doir dolzarb 
muammolarni hal etish va e‘tirozlarni yumshatish yo‘llari, unda xorijiy mamlakatlar ilg‘or 
tajribalarining roli.