Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkеnt moliya instituti

100 dollar. 
 
 
24-rasm.  IBM  kompaniyasi  bir  dona  aksiyasiga  yevropa  opsion  put 
sotish boʻyicha foyda miqdori. Opsion mukofoti 7 dollar, ijro etilish bahosi 70 
dollar. 
 
Amaliyotda opsion pozitsiyalari boʻyicha toʻrtta variant amal qiladi: 
- opsion kollda uzun pozitsiya; 
- opsion putda uzun pozitsiya; 
- opsion kollda qisqa pozitsiya; 
- opsion putda qisqa pozitsiya; 
Yevropa  opsionlarida  pozitsiyalarni  opsion  amal  qilish  muddatining  tugash 
vaqtidagi  investorga  toʻlovlar  miqdorini  koʻrsatgan  holda  tavsiflash  birmuncha 
qulay.  Opsionlarning  dastlabki  qiymati  hisob-kitoblarda  hisobga  olinmaydi.  K  – 
ijro  etilish  bahosi,  S
T
  –  bazaviy  aktivning  yakuniy  bahosidan  kelib  chiqqan  holda 
-35
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
60
70
80
90
100
110
120
130
-23
-18
-13
-8
-3
2
7
12
30
40
50
60
70
80
90
100

---

71 
 
Yevropa opsion  koll  uzun  pozitsiya boʻyicha toʻlovlar quyidagi  formula boʻyicha 
aniqlanadi: 
max(S
T
 – K). 
Bu  formula  agar  S
T
  ˃K  boʻlgan  holatdagina  opsion  bajarilishini  oʻzida  aks 
ettiradi.  Yevropa  opsion  koll  qisqa  pozitsiya  boʻyicha  toʻlovlar  quyidagi  formula 
boʻyicha hisoblanadi: 
– max(S
T
 – K) = min(K – S
T
). 
Yevropa  opsion  put  uzun  pozitsiyada  opsion  egasiga  toʻlovlar  quyidagi 
formula boʻyicha aniqlanadi: 
max(K  – S
T
). 
Yevropa opsion put qisqa pozitsiyada esa opsion egasiga toʻlovlar quyidagi 
formula boʻyicha aniqlanadi: 
– max(K  – S
T
) = min(S
T
 – K). 
Keltirilgan barcha variantlar quyiagi rasmda keltirilgan (25-rasm). 
 
 
a) 
b) 
 
 
c) 
d) 
 
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
16
0
10
20
30
40
-16
-14
-12
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
0
10
20
30
40
-2
0
2
4
6
8
10
12
0
10
20
30
40
-12
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
0
10
20
30
40

---

72