2.2.Bog‘lanishni shaklini topish
Bog‘lanishni shaklini topish ikki bosqichda bajariladi:
1) Bog‘lanish turi aniqlanadi (eng maqbul bo‘lgan funksiyani tanlaymiz).
2) Тanlangan funksiyaning parametrlarini hisoblaymiz.
Funksiya turi:
1 ) Chiziqli
2 ) Ikkinchi va uchinchi darajali parabola:
3 ) Giperbola
4) Darajali funksiya
2.3. Eng kichik kvadratlar usuli
Regressiya tenglamasining koeffisiyentlarini eng kichik kvadratlar usuli asosida hisoblash mumkun. Mezon: haqiqiy miqdorlarning tekislangan miqdorlardan farqining kvadratlari yig‘indisi eng kam bo‘lishi zarur:
(17)
Misol:
Qiymat eng kam bo‘lishi uchun birinchi darajali hosilalar nolga teng bo‘lishi kerak.
(18)
;
;
(19)
Normal tenglamalar tizimi.
(20)
Demak,
(21)
(22)
..............................................................................
Chiziqli funksiya bo‘yicha tekislanganda
(23)
(24)
Bundan,
(25)
(26)
Chiziqli Korrelyatsia koeffisiyentining hisoblash formulasi:
(27)
bu yerda, - Х belgining kvadratik farqining o‘rtachasi;
- Y belgining kvadratik farqining o‘rtachasi.
; (28)
. (29)
Determinatsiya koeffisiyenti korrelyatsia koeffisiyentining kvadratiga teng.
2.4. Variatsion qatorning asosiy statistik xarakteristikalarni hisoblash.
Quyidagi jadvalda keltirilgan ma’lumotlar asosida iqtisodiy ko‘rsatkichlarning asosiy statistik xarakteristikalari hisoblansin. Bu yerda Y - iste’mol xarajatlari, Х - Shaxsiy daromad.
Yillar
|
Y
|
X
|
1980
|
195,0
|
207,7
|
1991
|
209,8
|
207,7
|
1992
|
219,8
|
238,7
|
1993
|
238,0
|
252,5
|
1994
|
238,0
|
256,9
|
1995
|
256,9
|
274,4
|
1996
|
269,9
|
292,9
|
1997
|
285,2
|
308,8
|
1998
|
293,2
|
317,9
|
1999
|
313,5
|
337,1
|
2000
|
328,2
|
349,9
|
2001
|
337,3
|
364,7
|
2002
|
356,8
|
384,6
|
2003
|
375,0
|
402,5
|
2004
|
399,2
|
431,8
|
Bu masalani yechilishini PPP MS Excel yordamida o‘tqazamiz.
Ko‘rsatkichlarni tahlil qiluvchi «Описателная статистика » orqali bir necha ma’lumot massivlari uchun asosiy statistik xarakteristikalar natijaviy jadvalini olish mumkun.
Buning uchun quyidagi bosqichlar bajariladi:
berilgan ma’lumotlar kiritiladi;
bosh menyuda ketma ket belgilar tanlanadi Servis /Анализ данных / Описателная статистика, bulardan keyin OK knopkasi bosiladi;
dialog derazasi to‘ldiriladi:
Входной интервал– ko‘rsatkichlarni qamragan diapazoni;
Группирование– guruhlanish qatorlar yoki ustunlar bo‘yicha bajarilganligi tug‘risida qo‘shimcha ma’lumot;
Выходной интервал – kelajak diapazonning eng yuqori chap belgisi;
Новый рабочий лист– yangi ishchi varaqning nomi.
Berilgan iqtisodiy ko‘rsatkichlar uchun natijaviy statistik xarakteristikalar
Qisqa xulosalar.
Iqtisodiy jarayonlarni modellashtirishda va bashorat qilishda iqtisodiy statistikaning usullaridan ko‘p foydalaniladi. Iqtisodiy-statistik usullar dinamik jarayonlarga nisbatan, ya’ni vaqt bo‘yicha o‘zgaruvchi jarayonlarga qo‘llaniladi.
Iqtisodiy-statistik usullar yordamida iqtisodiy o‘zgaruvchilar orasidagi bog‘lanish zichliklarini, ularni aks ettiruvchi modellarni olish mumkin.
O‘zgaruvchi belgining miqdorlari majmuasi variatsion qator deyiladi. Agar variantlar ko‘payish yoki kamayish bo‘yicha joylashtirilsa, tartibli variatsion qator hosil bo‘ladi.
AvtoKorrelyatsia - bu dinamik qatordagi ketma-ket qiymatlar orasidagi bog‘liqlikdir. Avtoregressiya - dinamik qatorning oldingi qiymatlarining keyingi qiymatlariga ta’sirining regressiyasi.
Avtokorrelsiya va avtoregressiyani aniqlash dinamik qatorlarni tekislashda muhimdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |