O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi toshkеnt davlat sharqshunoslik instituti

Sialktepa manzilgohi 3 ga maydonni tashkil etib, bir nech bosqichdan iborat va o‘ziga xos 
madaniyatni  hosil  qilgan  (Sialk  I).  Tehron  vohasida  aynan  shu  madaniyatga  xos,  juda  ko‘p  va 
qiziqarli  ashyolarni  o‘zida  jam  qilgan  Ray  shahri  yaqinida  Chashma  Ali  manzilgohi  topib 
o‘rganilgan (Sialk III). Markaziy Eronning katta hududida, Qum shahridan Sialk II bosqichiga 
xos Qalai Duxtar manzilgohi topib o‘rganilgan. Ularning hammasida olib borilgan qazuv ishlari 

---

 
 
59 
 
jarayonida  rangli  sopol  buyumlari,  turli  xil  mis  va  jezdan  yasalgan  qurollar,  paxsa  va  xom 
g‘ishtdan  qilingan  ko‘p  xonali  uylar,  tosh  qurollari  topilgan.  Uylarning  asosi  xom  g‘ishtdan 
qilinib  devori  paxsadan  iborat  bo‘lgan,  pol  qismi  ham  ba‗zi  hollarda  xom  g‘ishtdan  iborat 
bo‘lgan, devorlari esa, loy bilan suvalib qizil rang bilan bo‘yalgan.  
Sialk  manzilgohida  bevosita  XX  asrning  60-yillarida  qazuv  ishlrini  olib  borgan 
R.Girshmanning  ta‘kidiga  ko‘ra,  sopol  buyumlarini  asosan  maxsus  xumdonlarda  pishirishgan. 
Ular  asosan  geometrik  shakldagi  naqshlar  bilan  bezatilgan,  ayrim  hollarda  esa,  echki  tasviri 
ko‘zga tashlanadi.  
Hozirgi  Xuziston  viloyatida,  Diza  yoki  Abi-Diza  daryosi  irmoqlari  bo‘yida  1,5-2  ga 
maydonga ega ko‘plab manzilgohlar joylashgan. Ular Eronning Suza madaniyatiga xos bo‘lgan 
eneolit  davri  yodgorliklaridir.  Bu  protoelam  yoki  suza  kompleksi  nomini  olgan  manzilgohlarga