Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkent moliya instituti

“Premium” va “Standart”. 
“Premium” toifasi – “Standart” toifasiga nisbatan ancha qat'iy talablar 
qo‘yiladigan aksiyalar uchun birja kotirovkalari ro‘yxatining eng yuqori toifasi 
bo‘lib hisoblanadi. 
Obligatsiya bozoridagi qimmatli qog‘ozlar «Bond Market», davlat qimmatli 
qog‘ozlari bozori «Goverment securities market» va hosilaviy qimmatli qog‘ozlar 
bozoridagi «Derivatives» toifalashsiz birja kotirovkalari ro‘yxatiga kiritilgan. 
 
Aksiyalar listingida 2021 yil 1 yanvardan boshlab A, B, C, P toifa o‘rniga 
joriy qilingan Premium va Standart toifalari hamda boshqa turdagi qimmatli 
qog‘ozlarga qo‘yilgan listing talablari bilan tanishib o‘tamiz.
Qimmatli qog‘ozlar listing prosedurasi 
Qimmatli qog‘ozlarning listingi “Toshkent” Respublika fond birjasining birja 
kotirovka varag‘i to‘g‘risidagi Nizomi (keyingi o‘rinlarda Nizom) talablari asosida 
amalga oshiriladi.
Qimmatli qog‘ozlarniнг listingini yuritish tartibi to‘liq va soddalashtirilgan 
bo‘lishi mumkin.
Bunda qimmatli qog‘ozlarni listinгини yuritishning soddalashtirilgan tartibi 
davlat qimmtli qog‘ozlari, halqaro moliya tashklotlariing obligatsiyalari, hosilaviy 
qimmatli qog‘ozlar, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti yoki Vazirlar 
Mahkamasining tegishli qarorlari bilan davlat ulushi savdoga qo‘yilayotgan 
aksiyadorlik jamiyatlariing atsiyalari uchun ham qo‘llaniladi. 
Qimmatli qog‘ozlarni listingini yuritishning to‘liq prosedurasi boshqa turdagi 
qimmatli qog‘ozlarni ro‘yxatga olishga nisbatan qo‘llaniladi.
Qimmatli qog‘ozlarni listingini yuritishning to‘liq protsedurasi quyidagi 
bosqichlarni o‘z ichiga oladi: 

---

185 
а) qimmatli qog‘ozlarni birja kotirovkalari ro‘yxatiga kiritish uchun dastlabki 
xulosani berish to‘g‘risidagi arizani va ushbu Nizomda belgilangan hujjatlarni Birja 
tomonidan qabul qilish; 
b) birja listing bo‘limi tomonidan emitentning moliyaviy holati va qimmatli 
qog‘ozlarning likvidligini baholash bilan qimmatli qog‘ozlar emitentining boshqa 
hujjatlari va arizani ko‘rib chiqish; 
c) emitentning qimmatli qog‘ozlarini birja kotirovkalari ro‘yxatiga kiritish 
yoki rad etish to‘g‘risidagi tavsiyanomasi bilan birja kengashiga xulosa tayyorlash 
va listing birligi tomonidan tayyorlangan materiallarni emitentning iltimosiga 
binoan Birja Listing komissiyasi tomonidan ko‘rib chiqish; 
d) birja Boshqaruvi tomonidan emitentning qimmatli qog‘ozlarining birja 
listing talablariga muvofiqligi yoki emitentning qimmatli qog‘ozlarini birja 
kotirovkalari ro‘yxatiga asosli sabablar bilan kiritishni rad etish to‘g‘risida qaror 
qabul qilish va chiqarish; 
e) birja Boshqaruvi qarori asosida Nizomning 26-bandida ko‘rsatilgan talablar 
bajarilishi sharti bilan emitentning qimmatli qog‘ozlarini birja kotirovkalari 
ro‘yxatiga kiritish. 
Qimmatli qog‘ozlarning har bir chiqarilishi yuqorida keltirilgan tartiblar 
asosida majburiy tartibda listingdan o‘tkaziladi istisno tariqasida ushbu tartibning 8-
bandning ikkinchi xatboshisida keltirilgan emitentning qo‘shimcha emisssiya 
qilingan aksiyalarini kotirovka listingiga kiritish uning avvalgi kotirovka listingiga 
kiritilgan aksiyalari qatoriga avtomatik ravishda borib qo‘shiladi. 
Emitent birjaga o‘z qimmatli qog‘ozlarini birja kotirovkalari ro‘yxatiga 
kiritish uchun ushbu Nizomning 1-ilovasiga muvofiq murojaat qiladi, hamda 
qimmatli qog‘ozlar turiga qarab Nizomning 2-ilovasida ko‘rsatilgan Zarur bo‘lgan 
hujjatlarni taqdim etadi. 
Hujjatlar emitent tomonidan yozma ravishda muhr bilan (mavjud bo‘lsa) va 
“rasmiy nusxasi” muhri ko‘rsatilgan tegishli rasmiy shaxsning imzosi bilan yoki 
elektron shaklda Birja rasmiy web-saytining maxsus bo‘limi orqali taqdim etiladi. 

---

186 
Ushbu hujjatlarni elektron shaklda yuborish qonun hujjatlarida belgilangan 
tartibda elektron raqamli imzodan foydalanilgan holda amalga oshiriladi. 
Emitent u taqdim etgan ma’lumotlar va hujjatlarning to‘liqligi va to‘g‘riligi 
uchun javobgardir. 
Nizomning 2-ilovasida ko‘rsatilgan talab qilinadigan hujjatlar noto‘g‘ri va / 
yoki to‘liq berilmagan taqdirda, emitent ko‘rsatilgan kamchiliklarni bartaraf 
qilmaguncha, Birja taqdim etilgan hujjatlarni ko‘rib chiqmaydi, Birja bu haqda 
emitentga hujjatlarni qabul qilgan kundan boshlab 2 ish kuni ichida yozma ravishda 
(elektron xabarnoma yuborish orqali) xabar beradi. 
Birja listingi bo‘limi o‘z qimmatli qog‘ozlarini birja kotirovkalari ro‘yxatiga 
kiritish uchun emitentdan to‘g‘ri rasmiylashtirilgan hujjatlarning to‘liq to‘plamini 
olgan kundan boshlab 5 ish kunidan ko‘p bo‘lmagan muddatda quyidagi tartiblarni 
amalga oshiradi: 
- taqdim etilgan hujjatlar asosida birja Boshqaruvi tomonidan tasdiqlangan 
“Emitentlarning moliyaviy holatini ekspertizadan o‘tkazish tartibi”ga muvofiq 
emitentning moliyaviy-xo‘jalik faoliyati ko‘rsatkichlarini hisoblaydi (baholaydi) va 
belgilaydi ularning belgilangan listing talablariga muvofiqligi; 
- qimmatli qog‘ozlarning likvidligini “Qachonki qimmatli qog‘ozlar 
likvidligini baholash uslubiyati” ga muvofiq baholaydi va ularni “Toshkent” 
RFBning birja kotirovkalari ro‘yxatida kiritiladi va ularni ro‘yxatda bo‘lishini 
ta’minlaydi;
- emitent ko‘rsatkichlarining Nizomning 3, 3-1, 3-2-ilovalarida ko‘rsatilgan 
listing talablariga muvofiqligini tekshiradi; 
- amalga oshirilgan ishlar natijalari to‘g‘risidagi hisobotni Birjaning Listing 
komissiyasi ko‘rib chiqishi uchun taqdim etadi. 
Listing komissiyasi 2 ish kuni ichida hujjatlar to‘plamini, shuningdek, Birja 
listing bo‘limining hisobotini ko‘rib chiqib, birja kengashiga xulosasini chiqaradi, 
uning segmentini ko‘rsatgan holda birja kotirovkalari ro‘yxatiga emitentning 
qimmatli qog‘ozlarini kiritish to‘g‘risida va toifasi (agar aksiyalar kiritilgan bo‘lsa) 

---

187 
yoki qimmatli qog‘ozlarni birja kotirovkalari ro‘yxatiga kiritishni rad etish 
to‘g‘risida xulosa kiritadi. 
Listing komissiyasining yig‘ilishi protokol bilan tuziladi, unga majlisda 
qatnashgan barcha komissiya a’zolari imzo chekishadi. 
Birja бошқаруви Listing komissiyasi yig‘ilishidan boshlab 2 ish kuni ichida 
emitentning qimmatli qog‘ozlarini birja kotirovkalari ro‘yxatiga uning segmenti va 
toifasini (agar aksiyalar kiritilgan bo‘lsa) yoki 1 ish kuni ichida emitentning elektron 
pochta manzili va yuridik manziliga yuborilgan birja kotirovkalari ro‘yxatiga 
emitentning qimmatli qog‘ozlarini kiritishni rad etish to‘g‘risidagi axborotni 
jo‘natadi.
Ijobiy qaror qabul qilingan taqdirda, emitentga “Emitentning qimmatli 
qog‘ozlarini “Toshkent” RFB birjalar kotirovkalari ro‘yxatiga kiritish va mavjudligi 
to‘g‘risida” Shartnomaning (keyingi o‘rinlarda Shartnoma) ikki nusxasi bilan ham 
tuzish uchun yuboriladi. Emitent Nizomning 9-ilovasiga muvofiq yillik listing bojini 
to‘lash uchun hisob-fakturani, emitentning qimmatli qog‘ozlarini kiritish imkoniyati 
to‘g‘risida Boshqaruv qarorida ko‘rsatilgan va ushbu xavfsizlik turi va listing 
toifasiga qarab, Nizomning 5-ilovasiga muvofiq belgilangan. 
Soddalashtirilgan listing tartibiga ko‘ra, Birja kengashi emitentdan qimmatli 
qog‘ozlarini birja kotirovkalari ro‘yxatiga kiritish uchun to‘liq rasmiylashtirilgan 
hujjatlar to‘plamini olgandan keyin 5 ish kuni ichida elektron shaklda qabul qiladi 
va emitentga yuboradi, emitentning qimmatli qog‘ozlarini uning segmentini 
ko‘rsatgan holda birja kotirovkalari ro‘yxatiga kiritish imkoniyati to‘g‘risida qaror 
va toifalar (agar aksiyalar kiritilgan bo‘lsa), shuningdek, shartnomaning ikki nusxasi 
yillik listing to‘lovini to‘lash uchun hisob-fakturani o‘z ichiga olgan. 
Davlat ulushi birja savdolarida sotilishi kerak bo‘lgan emitentning aksiyalari, 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qaroriga binoan va (yoki) O‘zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Aksiyalar bozori «Stock Market» segmentining 
«Standart» toifasiga kiritilgan. 

---

188