Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkent moliya instituti

Yevropadagi top-10 tovar birjalari
5
 
BIRJALAR 
QISQARTMASI JOYLASHGAN JOYI 
MAHSULOT 
TURI 
APX-ENDEX
 
APX-ENDEX 
Amsterdam
, 
Niderlandiya
Energiya 
Trieste 
Commodity 
Exchange
 
BMTS 
Triest, Italiya 
Qishloq xo‘jaligi 
mahsulotlari 
Commodity 
Exchange 
Bratislava, JSC
 
CEB 
Bratislava
, 
Slovakiya
 
Qishloq xo‘jaligi 
mahsulotlari, 
olmoslar 
Climex
 
CLIMEX 
Amsterdam
, 
Niderlandiya
Gaz
Deutsche 
Börse/Eurex
 
DBAG/EUREX 
Frankfurt
, Germaniya 
Qishloq xo‘jaligi 
mahsulotlari, metal 
European Climate 
Exchange
 
ECX 
London
, Buyuk Britaniya Gaz
European Energy 
Exchange
 
EEX 
Leipzig
, Germaniya 
Energiya, tabiiy 
gaz, ko‘mir
Energy Exchange 
Austria
 
EXAA 
Vena
, Avstriya 
Energiya,gaz 
Commodities 
Investment 
Exchange 
COINVEX 
London
, Buyuk Britaniya 
Neft-gaz, qazib 
chiqarish, 
tiklanuvchi 
energiya
Integrated Nano-
Science & 
Commodity 
Exchange
 
INSCX 
Buyuk Britaniya 
Nanometall
 
5
 
 
"Saint-Petersburg International Mercantile Exchange"
, 
"Moscow Energy Exchange"
, 2018

---

77 
Hozirgi kunda Yevropa tovar-xomashyo birjalari assotsiatsiyasi (keyingi 
o‘rinlarda ECA) mavjud bo‘lib, 12 Yevropa mamlakatidan 38 ta milliy birjalarni 
birlashtiruvchi assotsiatsiya hisoblanadi. Bu 1957 yilda qabul qilingan Strasburg 
qonuniga binoan faoliyat yuritadigan Mannheim Manchester kompaniyasi 
tashabbusi bilan tashkil etilgan. 
1960 yillarga qadar Yevropa tovarlari kombinatsiyasini yaratish qaroriga 
kelgandi. Shuning uchun aloqa vositasi beriladi. Yevropa tovarlari birjasi 1966 yilda 
o‘sish sur'ati bo‘ldi. 
2018 yilda Ruminiyaning birjasiga topshirilgan 58-Yevropa tovar-xomashyo 
birjasi butun dunyo bo‘ylab 2700 nafar ishtirokchini mamnuniyat bilan kutib oldi. 

ECA iqtisodiyotining rivojlanishi bilan bir qatorda tovar birjalarida ham 
bo‘lishi mumkin risklarni boshqarish uchun quyidagi funksiyalarni bajaradi: 

narx riskini boshqarish.

qarshi tomon riskini kamaytirish. "Vetting" mexanizmlarini va undan 
foydalanish moliyaviy kafolatlar, birjalar xavflarni kamaytirishi yoki hatto olib 
tashlanishi mumkin noma'lum qarama-qarshi tomonlar bilan shug‘ullanayotganda 
yuz berishi mumkin. 

narx oshkoraligini kuchaytirish. Birjalar narxlarni aniqlashga imkon beradi, 
savdoning kuchini kamaytirishda sysimetrik ma'lumot (masalan, fermerlar). 

risklarni kamaytirish; 

tovarlar sifatini sertifikatlash;

repo orqali kapital bozoriga bevosita kirishni ta'minlash; 

ichki moliya va tovar bozorlar o‘rtasidagi ishonchlilik. 
Ushbu funksiyalarni amalga oshirish jarayonida bevosita ushbu assotsiatsiya 
tarkibidagi birjalar faoliyati tartibga solinadi va yaxshilanadi.