Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkent moliya instituti

Bolg‘a
buqa yoki ayiq shami (
osilgan
) bo‘lishi mumkin. Agar “osilgan” 
ko‘tarilish trendi paytida paydo bo‘lsa, mazmuni darhol aniq bo‘ladi. Biroq, ushbu 
signalni sharhlashdan oldin keyingi sham shakllanishini kutishingiz kerak bo‘ladi. 
Qachonki / agar keyingi sham “osilgan”ning to‘g‘riligini tasdiqlasa, foydaning 
hammasini yoki bir qismini qayd qiling, chunki narx tushishi mumkin. 
Nima uchun Bolg‘a burilish yasovchi modeldir? Shamlarni tahlil qilish va 
bozor psixologiyasini yaxshi biladigan professional treyderlar buni sotuvchilar 
narxni sezilarli darajada pasaytirishga urinish qilganliklari bilan izohlaydilar (bunga 
pastki uzun soya dalildir). Biroq, xaridorlar vaziyatni o‘zgartira olishdi. Shuning 
uchun Bolg‘aning oxirida kichik tanasi hosil bo‘ladi. 
Jadvalda odatiy va teskari yapon shamdonlari kombinatsiyalari paydo bo‘lishi 
mumkin. Ushbu shakl, shuningdek, qo‘llab-quvvatlash darajasida shakllanadi va 
bozorning teskari yo‘nalishini ko‘rsatadi. Teskari Bolg‘a yuqori qismida katta soya 
va pastki qismida kichik tanasi bilan tavsiflanadi. 
 
Yutib yuborish 
Yapon shamlarining
Yutib yuborish 
kombinatsiyasi ikkita shamdan iborat 
bo‘lib, ular har xil ranglarda bo‘lishi kerak. Ikkinchi shamning tanasi birinchisining 
tanasini to‘liq “yutib yuborishi” kerak. Ikkinchi shamning ochilish narxi 
birinchisining yopilish narxidan pastroq bo‘lishi kerak, ikkinchisining yopilish narxi 

---

259 
esa birinchisining yopilish narxidan yuqori bo‘lishi kerak. Ushbu kombinatsiya 
“
buqaning yutib yuborishi”
deb nomlanadi. Uning aksi “
ayiqning yutib 
yuborishi”
deb ataladi. 
 
Diagrammada bunday signalni izlashda bir qoidani yodda tutish kerak -
shamlarning aynan tanalari yutib yuborilishi
kerak. Ya’ni chap sham tanasi o‘ng 
tanasi chegarasida bo‘lishi kerak. 
Ushbu modelning muhim afzalliklaridan biri shundaki, u jadvalda tez-tez 
uchraydi. Darhaqiqat, agar ko‘pgina moliyaviy vositalarning kotirovkalarini ko‘rib 
chiqilsa, ushbu kombinatsiyani ko‘pincha qo‘llab-quvvatlash va qarshilik darajasida 
uchratish mumkin. 
Bunday pattern (shakl)ni aynan shunday darajalarda izlash yaxshiroqdir. 
Buning uchun narx kanali indikatori kabi ko‘plab indikatorlardan foydalanish 
mumkin. Yoki diagrammani to‘g‘ri chizish va barcha muhim darajalarini qo‘lda 
aniqlash mumkin. 
Bunday pattern (shakl) paydo bo‘lishining mantiqiy asoslari nimada? 
Aytaylik, aksiya qiymati oshib bormoqda. Bir kuni narx to‘satdan katta farq bilan 
ochilib, keyin pasayishni boshlaydi. Bozordagi kayfiyat o‘zgaradi va sham avvalgi 
buqa ochilishidan pastroq yopiladi. Bunday holda, ayiqning yutib yuborishi haqida 
gapiramiz. 
Yutib yuborish modeli paydo bo‘lganda, tasdiqni kutish lozim. Ikkinchi 
shamning yopilishi tasdiq uchun xizmat qiladi. Bu sodir bo‘lgach va nihoyat pattern 
shakllangandan so‘ng, pattern ko‘rsatgan yo‘nalishda bitimni ochish mumkin. 
Tabiiyki, biron bir indikatordan foydalanish ortiqcha bo‘lmaydi. 

---

260