O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti o’zbek filologiyasi fakulteti “O’zbek tili va adabiyoti” kafedrasi

Og`zaki muloqot cheklovlari

Koʻp afzalliklarga ega boʻlsada, ogʻzaki muloqot har doim ham eng yaxshi yondashuv boʻlmaydi. Uning quyidagi kamchiliklari mavjud:

1. Dalil yo‘qligi: ogʻzaki muloqotning hech qanday hujjatli dalili boʻlmaydi va aslini olganda, ogʻzaki muloqot ta’siri tamoman vaqtinchalik boʻladi.

2. Uzun xabarlar insoniyat yomon eslab qolishi tufayli bu kabi muloqot turi uchun mos boʻlmaydi.

3. Vaqt ketishi: soʻzlovchi va tinglovchi bir-birlaridan yiroqda boʻlsalar yoki uzoq masofada turib gaplashishlari zarur boʻlganda, shaxsiy muloqot qimmat va vaqt ketkazuvchan boʻladi. Hattoki, shahar bo‘ylab sayohat yarim soatlik majlis ham yoʻl qatnovi va ob-havoga bogʻliq ravishda, tong yoki tush paytining asosiy qismini olishi mumkin.

4. Masala munozarali boʻlishi to‘gʻri boʻlmaydi.

5. Jiddiy ehtiyotkorlikning ehtimoli yo‘q: masala boʻyicha jiddiy o‘y boʻlish imkoni yo‘q, chunki qabul qiluvchi yuritilgan muloqotga javoban kechiktirib boʻlmaydigan qaror qabul qilishiga to‘gʻri keladi.

6. Jismoniy shovqinga moyillik: ogʻzaki xabarning nutqda jismoniy shovqin, kimningdir orada xalaqit berishi yoki shunga oʻxshash sabablar tufayli buzilish ehtimoli koʻproq boʻladi.

7. Ogʻzaki xabarlar yozilmas ekan yoki doimiy tasmaning bir qismiga aylantirilmas ekan, ular hech qanday qonuniy dalil boʻlmaydi.