O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti yuridik fakulteti

 
 
2. Zamonaviy universitetlarda texnologiyalar va loyiha boshqaruvi 
 
Oliy  ta’limning  rivojlanishidagi  asosiy  omil  sifatida  innovatsiyalarni  tasdiqlash  bizning  davrimizning 
muhim  xususiyatlaridan  biridir.  Buning  sababi  shundaki,  innovatsiyalarni  idrok etish  qobiliyati  va innovatsion 
rivojlanish yo‘lini tanlash ijtimoiy o‘zgarishlarning tobora kuchayib borayotgan dinamikasi va tobora kuchayib 
borayotgan raqobat sharoitida oliy maktabni omon qolish va rivojlantirishga imkon beradi. Ilmiy va pedagogik 
faoliyat mazmunini o‘zgartiradigan inqirozli vaziyatlarni yengib o‘tgan bunday oliy ta’lim muassasalari zamon 
talabiga javob berishi mumkin. Oliy ta’lim muassasasining innovatsiyalarga bo‘lgan ehtiyoji tobora jamiyatning 
dinamizmiga barqaror reaksiyaning rivojlanishi bilan bog‘liq bo‘lgan aniq tendensiya sifatida namoyon bo‘ladi.  
So‘nggi  paytlarda  respublikada  oliy  ta’lim  muassasalarining  innovatsion  faoliyati  rivojlanish 
xususiyatlarini o‘rganishga bo‘lgan qiziqish tobora ortib bormoqda. Shu bilan birga, respublikadagi oliy ta’lim 
muassasalarining  innovatsion  faoliyatini  har  tomonlama  baholashning  samarali  usullarini  ishlab  chiqish 
muammosi  hali  yetarlicha  to‘liq  aks  ettirilgan  emas  va  bu  o‘z  navbatida  chuqur  tadqiqotlarni  talab  qiladi. 
Bugungi  kunda  oliy  ta’lim  muassasasining  innovatsion  faoliyatini,  uni  amalga  oshirishga  tayyorlashni  va 
innovatsion rivojlanishni rag‘batlantiruvchi ta’lim faoliyatini baholash uchun metodologiya zarur.  
Oliy  ta’lim  muassasasidagi  innovatsion  faoliyat  innovatsion  mahsulotlarni  amalga  oshirish  natijasida 
iqtisodiy,  ijtimoiy,  ekologik  va  boshqa  turdagi  ta’sirlarni  yaratishga,  joriy  etishga  va  olishga  yo‘naltirilgan 
bo‘lishi kerak:  
–
 
ta’limdagi  innovatsiyalar  -  bu  yangi  o‘quv  kurslari,  mutaxassisliklar,  kadrlar  tayyorlash  va  qayta 
tayyorlash sohalari (profillari), yangi ta’lim texnologiyalari ko‘rinishidagi innovatsion faoliyat natijalari;   
–
 
ilmiy  va  texnologik  innovatsiyalar  -  bu  yangi  texnologiyalar,  yangi  jihozlar,  materiallar,  mahsulotlar, 
ilmiy-texnik  xizmatlarning  namunalari  va  boshqa  yuqori  texnologiyali  mahsulotlar  ko‘rinishidagi  innovatsion 
faoliyat natijalari;  
–
 
boshqaruvdagi  innovatsiyalar  -  bu  faoliyat  va  biznesni  boshqarish  uchun  yangi  texnologiyalar 
ko‘rinishidagi innovatsion faoliyat natijalari;  
–
 
oliy  ta’lim  muassasasidagi  innovatsion  faoliyat  eng  iqtidorli  yoshlarni  izlash  va  rivojlantirishga 
yo‘naltirilgan bo‘lishi kerak
1
.   
Oliy  ta’lim  muassasalarining  innovatsion  faoliyati  sub’ektlari  tarkibiga  universitetlarning  tarkibiy 
bo‘linmalari,  yuridik shaxslar  (innovatsion jarayonlarning  yangi tashkiliy shakllari,  faoliyatning  turli tashkiliy-
huquqiy shakllari va mulkchilik shakllari, davlat hokimiyati organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlari) va 
oliy  ta’limni  innovatsion  rivojlantirish  strategiyalarini  amalga  oshirish  jarayonida  innovatsion  faoliyat  bilan 

---

© 
Олий таълимда меъёрий ҳужжатлар
 
85 
shug‘ullanuvchi shaxslar kiradi. Oliy ta’lim muassasalarining innovatsion faoliyati ob’ektlariga ilmiy tadqiqotlar 
yoki  boshqa  ishlanmalar,  yangi  texnologiyalar,  yangi  mahsulotlar,  intellektual  mulk,  innovatsion  loyihalar  va 
jarayonlar,  innovatsion  dasturlar  va  loyihalar  asosida  innovatsion  sub’ektlar  o‘rtasida  iqtisodiy  va  huquqiy 
munosabatlar paydo bo‘lishi asosida ishlab chiqilgan  faoliyatni tashkil etishning yangi usullari kiradi.   
Shunday  qilib,  oliy  ta’lim  muassasalarining  innovatsion  faoliyati  bu  oliy  ta’lim  muassasasining 
innovatsion rivojlanish  strategiyasida  belgilangan  yagona  tashkiliy  tamoyillar  asosida innovatsiyalarni  yaratish 
jarayonida o‘zaro ta’sir qiluvchi sub’ektlar va ob’ektlarni tashkil etishdir.   
Innovatsion  menejmentni  joriy  etish  sohasidagi  tadqiqotlar  shuni  ko‘rsatadiki,  innovatsiyalarni 
boshqarishning  eng  samarali  usullaridan  biri  bu  loyihaga  yondashuv.  S.G  Falko,  A.M.  Karminskiy,  L.N. 
Ogoleva,  L.S.  Baryuti
 
va  boshqalar  innovatsion  faoliyatni  amalga  oshirishda  loyihani  boshqarish 
metodologiyasini eng maqbul deb bilishadi.  
Xorijiy  mamlakatlarda  loyihalar  “dizayn”  (design)  deyiladi,  loyiha  (project)  esa  qo‘yilgan  maqsadga 
muvofiq muayyan tizimni o‘zgartirishga qaratilgan faoliyat sohasini qamrab oladi. Bu texnik, iqtisodiy, ijtimoiy 
tizimni  yaratish  yoki  uni  o‘zgartirishga  doir  faoliyat,  shuningdek  yangi  boshqaruv  tuzilmasi  yoki  ilmiy-texnik 
ishlarni yaratish bo‘yicha faoliyat bo‘lishi mumkin.