O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti yuridik fakulteti

© 
Олий таълимда меъёрий ҳужжатлар
 
81 
–
 
ilmiy  markazlar  va  laboratoriyalardan  iborat  Ilmiy-tadqiqot  va  tajriba-konstruktorlik  ishlari  (ITTKI) 
bo‘limi;  
–
 
biznes  inkubatorlari,  konsalting  kompaniyalari,  litsenziyalash  va  patent  markazlari  va  boshqa 
xizmatlarni o‘z ichiga olgan texnologiya xizmatlari doirasi;  
–
 
umumiy xizmatlar ko‘rsatish doirasi kompyuter markazlari, elektr tarmog‘i, kutubxona va boshqalardan 
iborat.  
Ta’lim hududi universitetlar, biznes-inkubatorlar, institutlar va boshqalar tomonidan taqdim etilgan.  
Ilmiy-tadqiqot  parklari  turli  mamlakatlarning  iqtisodiy  siyosatini  rivojlantirishning  muhim  strategik 
vositasiga aylanmoqda:  
–
 
ilmiy tadqiqotlarni tashkil etish, yangi texnologiyalarni yaratish va bilimlarni tijoratlashtirish;  
–
 
texnologik tadbirkorlikni yaratish va rivojlantirish;  
–
 
milliy va global iqtisodiyotlarni birlashtirishni rag‘batlantirish;  
–
 
iqtisodiy islohotlarni ilgari surish;  
–
 
xalqaro darajadagi mutaxassislarni tayyorlash.  
Universitet atrofidagi ilmiy-tadqiqot parklari va biznesinkubatorlarning mavjudligi biznesni rivojlantirish 
va texnologik startaplarni yaratish uchun maqbul sharoitlarni yaratadi. XX asrning ikkinchi yarmida universitet 
modelini  modernizatsiyalashda  faol  ishtirok  etgan  Shvesiya  tajribasini  ko‘rib  chiqamiz.  Birinchi  tadbirkor 
universitet Xalmers universiteti bo‘lib, unda olimning tashabbusi bilan universitetning yuqori rahbariyati, rektor 
tomonidan qo‘llab-quvvatlanib, fanlararo tadqiqotlar olib borila boshlandi. Bunday tadqiqotlarni o‘tkazish uchun 
ilmiy-tadqiqot  faoliyatini  olib  borish,  loyihalash  ishlarini  bajarish,  kompaniyalar  uchun  ilmiy  buyurtmalarni 
bajarish,  konsalting  xizmatlari,  treninglar  o‘tkazish,  o‘quv  dasturlarini  ishlab  chiqish  va  tadqiqotchilar  uchun 
bepul yuridik xizmatlar ko‘rsatish uchun alohida bo‘linma tashkil etilgan. Sanoat bilan ishlashga ixtisoslashgan 
vakolatli  markazlar  ham  yangi  tuzilmalar  sifatida  ochilib,  keyinchalik  universitet,  sanoat  va  biznes  tomonidan 
olib  boriladigan  tadqiqotlarning  yangi  turini  shakllantirdilar.  Hamkorlik  doirasida,  shuningdek,  bilimlar 
sanoatdan maxsus texnik bilimlarga ega bo‘lmagan universitetlarga o‘tkazildi, bunda markaz rahbarlari kerakli 
xodimlarni jalb qilishlari va talabalar ham tadqiqotlarda ishtirok etishlari mumkin edi. Shunday qilib, Shvesiya 
tajribasi  shuni  ko‘rsatadiki,  tashkiliy  o‘zgarishlarsiz  va  o‘qituvchilar  va  menejerlar  tomonidan  ushbu 
o‘zgarishlarga bo‘lgan xohishsiz tadbirkorlik universitetini tashkil etish mumkin emas.  
Amerikalik olim, Stenford universiteti professori Genri Iskovich tomonidan “Uch qirrali spiral” modelida 
universitetlar,  korxonalar  va  davlatning  o‘zaro  aloqasi  zarurligi  ham  muhokama  qilindi.  Innovatsion 
rivojlanishning “Uch qirrali spiral” modeli uchta asosiy tarkibiy qismni o‘z ichiga oladi
28
:  
–
 
ilmiy bilimlarga asoslangan jamiyat sanoat va hukumat bilan hamkorlikda universitetlarning ahamiyati 
ortib borayotganligi bilan ajralib turadi;  
–
 
uchta  institut  (Universitet,  Biznes,  Hokimiyat)  hamkorlikka  intilmoqda,  innovatsion  tarkibiy  qism  esa 
davlat tashabbusi bilan emas, balki bu o‘zaro hamkorlikdan kelib chiqadi;  
–
 
an’anaviy funksiyalarga qo‘shimcha ravishda, uchta institutning har biri "qisman ikkinchisining rolini" 
oladi. Noan’anaviy funksiyalarni bajarishga qodir institutlar innovatsiyalarning eng muhim manbai hisoblanadi.