O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti o’zbek filologiyasi fakulteti “O’zbek tili va adabiyoti” kafedrasi

Ko`chirma


chilik


darajalari

3-topshiriq. Tahrir jarayonida muharrir va muallifning faoliyatiga e`tibor qarating, o`zingiz bir kitobni tahlil qiling.

Tahrirda muallif maqsadi, asar g‘oyasi, hayotiy va badiiy haqiqat mantig`i, qahramonlar xulqi kabilar hisobga olinadi.

Tahrirda muallif va muharrir munosabatlari, mualliflik huquqi va muharrirning matniga aralashish imkoniyatlari mavjud.
Muharrir faoliyatining bir jihati kitob nomi, unvoni haqidagi ma’lumotlar va nashriyot bildirgichlari majmuini tuzish va rasmiylashtirishdan iborat.
Muharrir kitob bildirgich ma’lumotlarini tuzish va tahrir qilish jarayonida qo‘yidagilarga alohida e’tibor beradi:
1.Annotatsiya. 2. So‘z boshi. 3. Kirish. 4. Tarjimai hol. 5. Xotima. 6. Sharh va izohlar. 7. Eslatma va ilovalar. 8. Lug`at va bibliografik ko‘rsatgichlar. 9. Adabiyotlar ro‘yxati. 10. Voqea hodisalar taqvimi (xronologik ko‘rsatgichlar. 11. Shartli qisqartmalar. 12. Mundarija.
Tahrir etuvchi uchun uch-to‘rtta so‘zni qo‘shish, yoki to‘rt-beshta jumlani bitta gap shakliga keltirish yetakchi maqsad emas. Qalamga olingan mavzu qanday qilinsa, ixcham, lo‘nda shaklda egasiga etadi. Muharrirning qisqartirishi quyidagi mezonlarda aks etadi.

1. Muallifning yangilik orqali maqsadini aniqlash. Keyingi qisqartirishlar esa ana shunga asoslanadi.

2. So‘z o‘rniga boshqa birini qo‘llash, almashtirish. Bunda fikrni ng ta’sirliligi va ifodaliligi nazarda tutiladi. Muharrir bu o‘rinda so‘z sinchisi vazifasini o‘taydi.

3. Jumladagi ayrim cho‘ziq ibora va birikmalarni yaxlitlashtirish, ba’zi so‘zlardan voz kechish.

4.Bir abzats ichida bor bo‘lgan jumlalarni fikriy bog‘liqligiga qarab umumlashtirish.
Adabiyotlar ro‘yxati:

1. 
   Xolmonova Z. Adabiy tildan ma’ruzalar umumlashmasi-T.: «O‘zbekiston»
   

2013, 250 b.

2. 
   Husanov.N., Rasulova Z. Lotin yozuviga asoslangan yangi o`zbek alifbosi va imlosi. T.: TMI, 2004.
   
3. 
   Husanov.N., Husanova M., Xo`jaqulova R., Yusupov E. “Iqtisodiyotda texnik yozuv”. T.: “Fan va texnologiya markazi”, 2012. 152 b.
   
4. 
   Stephen Bailey. Academic Writing. A Handbook for international student`s. London, 2015.
   
5. 
   Jerald Alred, Charles Brusaw, Walter Oliu. Hahdbook of technical writing. New York, Copyright 2003.