O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi termiz davlat universiteti a. Sh. Xurramov umurtqasizlar zoologiyasidan

49-rasm. Ikki pallali mollyuskalar chig’anog’i va mantiya kesmasi
1-chig’anoqning konxiolin qavati; 2-chig’anoqning chinni qavati; 
3-chig’anoqning sadaf qavati;  4-mantiyaning ichki  epiteliysi;  5-mantiyaning 
o’rta biriktiruvchi to'qima qavati; 6-mantiyaning tashqi epiteliysi.
Konxiolin  qavatida  yillik  halqalar,  ya'ni  chiziqlar 
bo’ladi.  Chig’anoqlar  mollyuska  tanasini  o’rab  turgan 
mantiya  qavatidan  shakllangan.  Mantiya  pardasi  bilan  tana 
oralig'ida  mantiya  bo’shlig'i  hosil  boTadi.  Bu  bo'shliq 
tananing  oldingi  qismida,  qorin  tomonida  va keyingi  uchida 
ochiq  boTadi.  Mantiya  bo'shliqg'ida  jabra  va  oyoq 
joylashgan.
14S
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Tishsiz tanasining  orqa tomonida  mantiya  ikkita  naycha 
yoki  sifon  hosil  qiladi.  Ularning  yuqorisidagi  silliq  devorli 
bo’lib,  u  chiqarish  yoki  kloaka  sifoni  deyiladi.  Bu  sifon 
orqali  suv  va qoldiq  moddalar tashqariga  chiqariladi.  Uning 
pastida  joylashgan  naycha  kirish  yoki  jabra  sifonidir.  U 
orqali  esa  mantiya  bo’shlig'iga  suv  va  oziq  (mayda  suv 
o’tlari,  organik  chirindilar)  moddalar  kirib  turadi.  Og’iz 
teshigi  gavdaning  oldingi  uchida,  ya'ni  oyog'ining  ostida 
joylashgan.  Og’izning ikki  yonida ikkita kurakchalari  bo’lib, 
oziq  zarralari  kurakchalar  yordamida  og’iz  teshigiga  keladi 
va  qizilo’ngach  oraali  oshqozonga  o’tadi.  Oshqozonga jigar 
yo’li  ochiladi.  Oshqozondan  boshlanadigan  o’rta  ichak  bir 
necha  marta buralib  orqa  ichakka ulanadi.  Orqa  ichak yurak 
qorinchasini  teshib  o’tadi  va  kloaka  sifoni  yonida  anal 
teshigiga ochiladi (50-rasm).