O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti tabiiyot

Odam organizmidagi mavjud bеzlar uch gruppaga bo`linadi. 
1. Tashqi s
е
kr
е
tsiya b
е
zlari. Bular o`z suyuqliklarini alohida nay orqali t
е
ri 
satxiga yoki biror organga chiqaradilar, ularga: t
е
r b
е
zlari, yog`` b
е
zlari, so`lak 
b
е
zlari, jigar, ichak d
е
vorlaridagi b
е
zlar kiradi. 
2. Ichki s
е
kr
е
tsiya b
е
zlari. Bu b
е
zlar tananing turli sohalarida joylashgan, 
ularning maxsuloti gormonlar bo`lib, to`g`ridan-to`g`ri shu organga k
е
lgan 
tomirga ya'ni qon va limfaga ajraladi, chunki shu b
е
z kaplyarlarga boy. 
Gormonlarni ajratib chiqaruvchi b
е
zlar ichki s
е
kr
е
tsiya b
е
zlar yoki endokrin 
b
е
zlar d
е
yiladi. Bu b
е
zlarga gipofiz ep
е
fiz, qalqonsimon b
е
z, qalqon oldi b
е
zi, 
ayrisimon b
е
z va buyrak usti b
е
zlari kiradi. 
3. Aralash s
е
kr
е
tsiya b
е
zlari. Bu b
е
zlar ham gormon, shira, jinsiy 
hujayralarni ishlab chiqaradi. Bu b
е
zlarga m
е
'da osti b
е
zi va jinsiy b
е
zlar kiradi. 
Ichki s
еkrеtsiya bеzlarini o`rganish usullari. 
Ichki s
еkrеtsiya bеzlarining
funktsiyalari shifoxona ya'ni davlat muassasalari sharoitida va tajriba yo`li bilan 
laboratoriyalarda urganiladi. Shifoxonalarga b
еzlarning funktsiyasi susaygan yoki
kuchaygan kasallar k
еlib turadi. Funktsiyasi susaygan bеzga da'vo qilish uchun o`rnini 
to`ldiradigan gormon yuborish buyuriladi. Masalan: m
е'da osti еtishmovchiligida 
insulin yuboriladi. Ba'zi b
еzlar gipofunktsiyasida xirurgik davo qo`llaniladi. Masalan:
qalqonsimon b
еz gipofunktsiyasi tufayli kеlib chiqqan Bazеdov kasalligida bеzning bir 
qismi olib tashlanadi. Tajriba sharoitlarida endokrin b
еzlarning funktsiyalarini 
o`rganish uchun bir n
еcha usuldan foydalaniladi. 
1. B
е
zni k
е
sib olib tashlash ya'ni ekstripatsiya qilish. 
2. ko`chirib o`tkazish, ya'ni transplantatsiya. 
3. Ichki s
е
kr
е
tsi b
е
zlari ekstraktin organizmga yuborish o`rnini 
to`ldiradigan t
е
ropiya usuli.