O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti biologiya kafedrasi

Tashqi  ajratuvchi  to’qimalar.  Bulardan  temirli  tuklar  –  trixomalar  epidermisdan  hosil 
bo’ladi.  Gazanda  o’simligining  kuydiruvchi  tuklari  ham  tashqi  ajratuvchi  to’qimalarga 
kiradi. U kichik shpritsni eslatuvchi, ichida shirasi bo’lib, teriga sanchilishi bilan shu shira 
badanga o’tib kuydiradi. 
Nektardonlar  hasharotlarni  jalb  qiluvchi  nektarlar  ajratib  chiqaradi.  Ular  asosan,  gulda 
bo’ladi.  Gidatodlar  (yunon.  gidor,  gidatos-suv;  odos-yo’l)  tashqariga  suv  tomchilari  va 
unda  erigan  tuzlarni  ajratib  chiqaradi.  O’simlik  organizmiga  vaqtincha  suv  miqdori  ko’p 
bo’lib  transpiratsiya  faolligi  sust  kechganda  gidatodlar  orqali  guttatsiya  hodisasi  kechadi, 
ya’ni tashqariga suv tomchilari ajralib chiqadi. Bu hodisa o’simliklarda yoz oylarida ertalab 
nam yetarli bo’lganda kuzatiladi. 
Tashqi  ajratuvchi  to’qimalarga,  shuningdek,  hasharotxo’r  o’simliklardagi  ovqat  hazm 
qiluvchi  tuklarni  ham  kiritish
 
mumkin.  Bu  tuklardan  ajralgan  suyuqlik  moddalar 
(fermentlar, kislotalar) yordamida ushlangan hasharotlar hazm qilinadi.