O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti biologiya kafedrasi

Metafazada  xromosomalar  spirallari  zichlashib,  yadro  qutblari  o’rtasida  joylashgan  ekvator 
plastinka atrofidan joy oladi.  
Anafazada  sentromeralar    bo’linadi  va  har  bir  xromosoma  ikkita  xromatidlarga  ajraladi.  Hosil 
bo’lgan  yosh  yoki  yangi  xromosomalar  urchuq  iplari  yordamida  hujayraning  qutblariga  tortiladi. 
Yangi  xromosomalarning  g’ovaklanishi  ro’y  beradi.  Xromosomalarning  hujayra  qutblariga  yetib 
borishi  bilan  telofaza  boshlanadi.  Bu  bosqich  profazaning  teskarisidir,  ya’ni  urchuq  yo’qoladi  va 
cho’zila boshlaydi. Ularning shakli ham noaniq bo’lib qoladi. Ular ishchi holatidagi xromatinlarga 
aylanadi.  
Sitokinez. Odatda telofazadan keyin ekvatorial tekislikda to’siqlar hosil bo’ladi,  ya’ni hujayraning 
bo’linishi kuziladi. Hujayra plastinkasi deb ataladigan to’siq vujudga keladi. Meyoz organizmning 
jinsiy hujayralarning hosil bo’lish usulidir. Uning xarakterli belgisi hujayraning bo’linishi vaqtida 
xromosomalar  sonining  ikki  marta  kamayishidadir.  Meyoz  bo’linishi  yadroning  ketma-ket  ikki 
marta bo’linishidan iborat bo’lib, birinchi geterotipik bo’linish ancha marakkab o’tadi, ya’ni  bunda 
xromosomalar reduktsiyasi kuzatiladi. Ikkinchi gomotipik bo’linish esa tipik mitotik bo’linish kabi 
o’tadi.  Natijada  4  ta  gaploid  hujayra  (spora  yoki  gameta)  hosil  bo’ladi.  Birinchi  bo’linishning 
profazasida  bir  necha  bosqichlar  ajratilib,  ularda  xromosomalarning  shakllanishi,  gomologik 
xromosomalarning  juft–juft  bo’lib  yaqinlashishi  ularning    ajralishi  hamda  hosil  bo’lgan  qo’sh 
xromosomalar ma’lum shaklni olgan holda ekvatorial tekislikda joy olishi kuzatiladi. Profazaning 
oxirida yadro qobig’i  va mag’zi yo’qoladi. Metofazada qo’sh xromosomalarning axromatin urchuq 
yordamida hujayra qutblariga ajralishi boshlanadi, anafzada esa qo’sh xromosomaning yarmi, ya’ni 
oddiy xromosoma urchuq iplari bo’ylab hujayra qutblariga tortiladi. Ana shu vaqtda har bir qutbda 
xromosomalar soni ikki marta kamaygan bo’ladi.