O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti biologiya kafedrasi



Download 3,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet146/260
Sana31.12.2021
Hajmi3,95 Mb.
#200446
1   ...   142   143   144   145   146   147   148   149   ...   260
Bog'liq
botanika

 
 
10-Mavzu: Urug’. Meva 
 
1.  Bir  pallali  va  ikki  pallali  o’simliklarning  urugi  va  murtagi.  Chala  rivojlangan  va 
reduktsiyalangan  murtak.  Urugning  zaxira  moddalari.  Urug’ning  morfologik  xillari.  Urug’ning 
xo’jalik axamiyati. 
2.  Tinim xoldagi urug’. Urug’ning unishi. Urug’ sifati, sifatini baxolash usullari va ularni undirish. 
Meva. Meva ta’rifi. 
3.  Mevaning  xosil  bo’lishi.  Meva  xillari.  Geterokarpiya  va  geterospermiya.  Meva  va  uruglarning 
tarkalishi. Urug’ va mevalarnnng inson xayotida tutgan o’rni. 
 
Gulli  o’simliklar  urug’i,  odatda  murtak,  endosperm  va  urug’  po’stidan  tashkil  topadi.  Murtak 
zigotaning mahsuli sifatida qaralib, u ikki hissa xromosomalarga ega bo’lgan hujayralardan iborat. 
Endosperm murtak qopchasidagi markaziy hujayraning qushilishi, ya’ni qush urug’lanish natijasida 
kelib chiqadi. Uning hujayralari uch hissa xromosomalar naboriga ega. Murtak yangi o’simlikning 
embrionidir. U butunlay yoki asosiy meristemadan tashkil topgan bo’ladi. Endosperm va murtakni 
dastlabki  usish  vaqtida  ozuqa  bilan  ta’minlaydi.  Gulli  o’simliklarning  turli  vakillarida  urug’dagi 
murtak bilan endosperm bir-biriga nisbatan turli o’chlamdadir. Murtak urug’ning ko’pchilik qismini 
egallagan  hollarda,  uning  o’zi  yoki  ko’pincha  urug’pallalari  oziq  moddalar  to’plovchi  vazifani 
bajaradi  yoki  oziq  moddalar  to’plovchi  vazifani  bajaradi  yoki  oziq  moddalar  perispermda 
to’planishi mumkin. 
Urug’  po’sti  bir  necha  qavatdan  iborat  bo’lib,  murtakni  qurib  qolishidan,  erta  unib  ketishidan 
saqlasa,  urug’larning  unish  vaqtida  uning  hujayralari  shilimshiqlanib  tuproqqa  urug’ni  birikib 
olishiga  yordam  beradi  hamda  urug’ni  tarqalishida  ishtirok  etadi.  Urug’  po’stida  suvni  shimib 
bo’kishi  uchun  mayda  teshik  bo’ladi,  uni  odatda  urug’  yo’li  deyiladi.  Bundan  tashqari,  nok  ham 
bo’lib, u urug’bandiga birikish joyi hisoblanadi. 
Endosperm  asosan  g’amlovchi  to’qimadan  iborat.  Unda  kraxmal,  oqsil  va  moy  tomchilaridan 
tashqari zapas oziq sifatida boshqa moddalar ham to’planishi mumkin. 
Murtak.  Murtak  embrion  holdagi  o’simlik,  unda  murtak  holda  o’simlikning  barcha  vegetativ 
organlari (ildiz va novdalar) bo’ladi. Ildizdan kurtakka o’tish zonasi murtak poyachasidir, bu qism 
poyaning  birinchi  bo’g’im  oralig’idir.  Uni  gipokotil  deb  ataladi.  Murtak  holdagi  kurtak  o’sish 
konusi  va  murtak  holdagi  bargchalardan  iborat.  Turli  o’simliklarda  kurtakdagi  barglar  soni  va 
ularning  ajranishi  bir  xil  emas.  Murtakdagi  dastlabki  barglar  o’ziga  xos  tuzilishga  ega  va  ular 
urug’palla barglar deyiladi. Gulli o’simliklar va ikki pallali deb atalgan ikkita sinfga ajraladi. 


 
80 

Download 3,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   142   143   144   145   146   147   148   149   ...   260




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish