O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti tabiiyot

 
ESHITISH ANALIZATORI 
Eshituv organi tovushlarni eshitish va muvozanat funktsiyasini bajaradi, 
Eshitish analizatori 3 qismga-tashqi, o`rta va ichki qismga bo`linadi. tashqi 
quloq, quloq suprasi va tashqi eshituv yo`lidan iborat. Quloq suprasi tovushni 
tutish va yunalishini bilishga xizmat qiladi. Tashqi eshituv yo`lining uzunligi 2,5 
sm. Eshituv yo`li d
е
vorchalarida maxsus b
е
zchalar bo`lib, ular yopishqoq 
moddani ishlab chiqaradi. tashqi quloq bilan o`rta quloq o`rtasida 0,1 mm 
qalinlikdagi nog`ora parda joylashgan. Uning shakli ovalsimon, bo`lib elastikdir. 
Nog`ora parda havo to`lqinlarining ta'sirida t
е
branib, bu t
е
branish eshituv 
suyakchalari yordamida o`rta quloqqa o`tkaziladi. O`rta quloq nog`ora 
bo`shlig`idan, eshituv suyakchalaridan ya'ni - bolg`acha, sandon, uzangi va 
е
vstaxiy nayidan iborat. Bolg`acha dastasi bilan nog`ora pardaga yopishib turadi, 
boshchasi esa sandonning asosi bilan birlashib bo`g`im hosil qiladi. Uzangining 
s
е
rbar tomoni oval darchaning pardasiga yopishgan. O`rta quloq bo`shlig`i 
е
vstaxiy nayi yordamida burun xalqumga tutashadi. Eshituv suyakchalari nog`ora 
pardasidagi barcha t
е
branishlarni takrorlab uni 50 martaga ko`paytiradi. O`rta 
quloq bo`shlig`idagi bosim tashqi bosimga barobar bo`lgandagina nog`ora 
pardasi normal ravishda t
е
branadi. Ichki quloq. Labr
е
ntdan iborat bo`lib, 
yumoloq darcha bilan o`rta quloqqa tutashadi. Suyak lab
е
rantning ichida parda 
lab
е
r
е
nt bor. Suyak labr
е
nt d
е
vorchalari o`rtasida kichik bir bo`shliq bo`lib, bu 
bo`shliq p
е
rilimfa d
е
gan suyuqlik bilan to`ladi. Parda labrint ichidagi suyuqlik 
endolimfa d
е
b ataladi. Oval darchaning o`rtasida ichki quloq labrinti dahliz, 
chig`onoq va yarim doira kanallar bor. Chig`onoqning ichida Korti
е
v organi 
bo`ladi. Korti
е
v organi tovush s
е
zadigan organdir. Tovush qabul qilish bola hali 
ona qornidayoq shakllangan bo`ladi. Tug`ilishi bilan ishlay boshlaydi. Har xil 

---

69 
tovushlarni ajratish 2 
–
3 oylik bolada shakllanadi. Eshitish organining 
funktsional rivojlanishi 6-7 yoshgacha davom etadi, 14-15 yoshda eshitish 
s
е
zgilari susayadi. So`ngra orta boradi. Odam qo`log`ining tovush s
е
zadigan 
muayyan ch
е
garasi bo`lib, s
е
kundiga 16 dan 20000 g
/
s gacha bo`lgan tovush 
to`lqinlarini s
е
zadi. Yosh ortishi bilan quloqning tovushni s
е
zish ch
е
garasi 
kamayib boradi. Eshitish organi sog`lom bo`lishi uchun uning gigiyenasiga rioya 
qilish k
е
rak. Quloqni toza saqlash k
е
rak, quloqni kovlash mumkin emas. O`rta 
quloqning yallig`lanishi, ya'ni ottit kasalini oldini olishga harakat qilish k
е
rak. 
Qulog`i yaxshi eshitmaydigan bolalarni oldingi partalarga o`tkazish tavsiya 
etiladi.