O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi t. U. Umarov

Shakldor keskichlarning geometriyasini tanlash. 
 
Orqa burchak  α-keskichni o’rnatish  bilan  yaraladi  (2.17–rasm). Dumaloq 
keskich zagotovka markaziga  nisbatan H = 
ga siljiydi. 
Bu yerda  R – profilning uzoqlashgan nuqtasidagi  keskichning  radiusi. 
Shu    nuqtadagi    profilning    α-qiymati    12…15̊  ga    teng,    qolgan    nuqtalar  
uchun    α  ning    qiymati    markazga    yaqinlashgan    sari    yuqoriroq    bo’ladi  
(detalning  markazidan  qolgan sari). 
 

---

96 
 
 
2.17
-rasm. 
Normal    kesimdagi    orqa    burchak,    profilning    har    qaysi    nuqtasida  
egrilikka    nisbatan    o’zgaradi.    2..18  -rasmdan  ko’rinib    turibdiki,    tg
  
bo’lganda  tg   =  α sin  y/b, ya’ni  tg  = tg
,  bu   yerda  
  –  normal  
kesimdagi  profilning  har  qaysi  nuqtasidagi  orqa  burchakning  qiymati;  
  –  
o’ng  nuqtadagi  radial  kesimdagi  orqa  burchakni  qiymati. 
y – ko`rilayotgan  nuqtadagi  profilning  urinma  va  radial  kesib  o`tadigan  
yuzasi  orasidagi  burchak.   
y – ni  kichrayishi  bilan  
 ham  kamayadi,  
 
Ruxsat  etilgan  minimal  burchak  
=1.5…2̊ 

---

97 
 
 
2.18 –rasm. 
  nol      qiymatiga    yaqinlashganda    keskich    profilida    ichki    1.5…2̊  
chuqurlashtiriladi,  yoki  0.5mm ga  chiqib  turadigan  lentochka  qilinadi  (2.18 – 
rasm) 
 
 
2.19–rasm. 

---

98 
 
  –  oldingi    burchak    o`zgaruvchan.    Detaldagi    markaz    o`qidan  
uzoqlashgan  sari  kichrayib  boradi,  ya`ni  profildagi  tashqi  yuzasidagi  nuqtadan  
ichki  profilga  o`tish  payti. 
Oldingi  burchak  ishlov  beriladigan   materialga  bog`liq   bo`ladi.  Tashqi  
yuza  profili  uchun    – ning  quyidagi  qiymatlari  tafsiya  qilinadi: 
 = 25…30  - mis,  alyuminiy; 
 - po`latlar;  
 - cho`yanlar;  
 - latun,  bronza