O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi sirdaryo viloyati kasbiy ta‘limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi

4- ILOVA 
Ta‘lim oluvchilar bilimini faollashtirish 
1. Bayroqchadan foydalanish? 
2. CheckBok boshqarish obyekti? 
3. Tanlov loyihasini yaratish?
 
5-ILOVA 
1. Bayroqchalardan foydalanishga misollar. Ilovalarda ko‗p foydalaniladigan boshqarish 
obyektlaridan biri bu bayroqchadir. Bayroqcha o‗rnatilgan va o‗rnatilmagan holatlarda
bo‗lishi mumkin. Agar bayroqcha o‗rnatilgan bo‗lsa, nimadir ish qilinadi, o‗rnatilmagan
bo‗lsa, hech narsa qilinmaydi. 
- Sh.A.Nazirov, F.M. Nurillayev, M.A. Tillayeva "Rastrli 
tasvirlarni tahrirlash",Toshkent-"Ilm bZiyo"-2012 yil 
- www.ziyonet.uz 
- www.google.ru 

---

2. CheckBox boshqarish obyekti va uning xossalari. Delphida bayroqcha obyekti
CheckBox (Tekshirish qutisi) deb ataladi. Bu obyekt obyektlar panelining standart jildida
to‗qqizinchi bo‗lib joylashgan. Quyidagi rasmda u qizil hoshiyaga olingan: 
CheckBox obyektining asosiy xossasi Checked (o‗rnatilgan) bo‗lib, u ikkita: rost va
yolg‗on qiymatlarni qabul qiladi. Uning yana bir foydali xossasi bizga boshqa
obyektlardan tanish bo‗lgan Caption (sarlavha)dir. Uning yordamida bayroqcha haqida
uning yonida qisqa yozuvlar yaratish mumkin. 
3. Ilovada global o‗zgaruvchilar yaratish. Ilovada bayroqcha obyekti bo‗lib, ilova
ishlayotganida bayroqchaning necha marta o‗rnatilganligi muhim bo‗lsin. Bu ma‘lumotni 
qanday saqlash mumkin. Bu ma‘lumotni saqlash uchun quyidagicha ish tutish lozim.
Ilovada birorta ortiqcha obyekt yaratib, uni ko‗rinmas qilib qo‗yamiz (Visible:=0). Dastlab
uning enini 0 ga teng qilib olib (Width:=0), har safar bayroqcha o‗rnatilganda uning enini 
bittaga oshiramiz (Width:=Width+1). 
Global o‗zgaruvchilar dastur (ilova) boshida tavsiflanadi. Bu joyni topish uchun
yaratilgan ilovaning dastur kodi oynasiga o‗tamiz va unda tavsiflash operatori varni 
qidiramiz. Uni topishimiz bilan undan keyin bizga kerakli tavsiflash operatori n: array[0..4] 
of integer; ni kiritamiz. Endi u ilova oynasi Form1 o‗zgaruvchisi bilan yonma-yon turibdi va 
Form1 ga kabi ilovaning hamma joyidan unga murojaat qilish mumkin. O‗zgaruvchilarni 
tavsiflash bilan ish bitmaydi. Ularga yana ilova ishga tushishi bilan boshlang‗ich qiymatlar: 0 
larni berishimiz kerak. Buni ilova oynasi yaratilayotgan paytda bajarishimiz mumkin. 
4. Qiziqarli fanlar ilovasi. Bayroqchalardan foydalanishni o‗rganish uchun qiziqarli fanlar
so‗rovnomasi ilovasini ishlab chiqamiz. Bu ilova o‗quvchilar orasida so‗rovnoma
o‗tkazib, ularning qaysi fanlarga qiziqishlarini o‗rganadi. Ilovani soddalashtirish uchun
aniq va tabiiy fanlarning bir nechtasi bilan chegaralanamiz. Delphida yangi ilova yaratamiz. 
Unga to‗rtta CheskBox, ikkita Button va bitta Label obyektlarini quyidagi rasmda
ko‗rsatilgandek qilib joylashtiramiz. Ilova oynasi va undagi obyektlarning sarlavhalarini
Caption xossalari yordamida rasmdagidek qilib o‗rnatamiz: