O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi sh. Shodmonov, T. Jo'Rayev

Proteksionizm, 
ya'ni erkin savdo yo'lidagi to'siqlar 
xalqaro ixtisoslashuvdan olinadigan nafni kamaytiradi yoki 
yo'qqa chiqaradi. 
Erkin savdo yo'lida 
juda ko'p to’siqlar mavjud bo'ladi. Ularning asosiylari quyidagilar: 
Boj to'lovlari 
import tovarlarga aksiz soliqlari hisoblanadi, u daromad olish maqsadida yoki 
himoya uchun kiritilishi mumkin. 
Import kvotalari 
yordamida ma'lum bir vaqt oralikida import qilinishi mumkin bo'ltan 
tovarlarning maksimal xajmi o'rnatiladi. 
Tarifsiz to'siqlar 
deyilganda litsenziyalash tizimi, mahsulot sifatiga standartlar qo'yish yoki 
oddiy ma'muriy taqiqlashlar tushuniladi; 
Eksportni ixtiyoriy cheklashlar 
savdo to'siqlarining nisbatan yanga shakli hisoblanadi. Bu 
holda chet el firmalari o'zlarining ma'lum mamlakatta eksportini «ixtiyoriy» cheklaydi. 
Mamlakatlar xalqaro savdo yordamida o'zlarining mamlakatlararo ixtisoslashuvini 
rivojlantirishi, o'zlarining resurslari unumdorligini oshirish va shu orqali ishlab chiqarishning 
umumiy hajmini ko'paytirishi mumkin. Alohida davlatlar, eng yuqori nisbiy samaradorlik bilan 
ishlab chiqarish mumkin bo'lgan tovarlarga ixtisoslashishi va ularning o'zlari samarali ishlab 
chiqarish holatida bo'lmagan tovarlarga ayirboshlash hisobiga yutish mumkin. 
Bu yerda mamlakatlar nima uchun savdo-sotiq qiladi? degan savol tug'iladi. Birinchidan, 
iqtisodiy resurslar dunyo mamlakatlari o'rtasida juda notekis taqsimlanadi: mamlakatlar o'zlarining 
iqtisodiy resurslar bilan ta'minlanishi keskin farqlanadi. Ikkinchidan, har xil tovarlarni samarali 
ishlab chiqarish har xil texnologiya yoki resurslar uyg'unlashuvini talab qiladi. Bu ikki holatning 
xalqaro savdoga ta'sirini oson tushuntirish mumkin. Masalan, Yaponiya ko'p va yaxshi tayyorlangan 
ishchi kuchiga ega, malakali mehnat ortiqcha bo'lganligi sababli arzon turadi. Shu sababli, 
Yaponiya tayyorlash uchun ko'p miqdorda malakali mehnat talab qilinadigan turli-tuman mehnat 
sig'imli tovarlarni samarali ishlab chiqarishga ixtisoslashgan. Avstraliya esa aksincha, juda keng 
maydonlariga ega bo'lgan holda yetarli bo'lmagan miqdorda inson resurslari va kapitalga ega. 
Kisqacha aytganda, himoya qilinadigan tarmoqlar savdo to'siqlarini kiritishdan oladigan 
foyda, butun iqtisodiyot uchun ancha katta yo'qotish hisoblanadi.