O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi sh. Shodmonov, T. Jo'Rayev

 
3-§. Talab miqdori va taklif miqdori o'rtasidagi
nisbat hamda unipg o'zgarishi 
Biz yuqorida turli omillar ta'sirida talab va taklif miqdorining o'zgarib turishini ko'rdik. 
Lekin talab bilan taklif miqdorlari bir-birlari bilan doimo ma'lum nisbatda bo'ladi, bu nisbatlar 
o'zgarib turadi. Ba'zan talab miqdori taklif miqdoridan oshib ketib, narx ko'tarilsa, ayrim paytda 
taklif miqdori talab miqdoridan oshib ketib, baho pasayib qoladi. Talab miqdori bilan taklif miqdori 
o'rtasidagi nisbat bir-biriga teng bo'lgan holat bozor muvozanati deyiladi. Bozor muvozanatida 
vujudga kelgan holda shakllangan baho bozor bahosi deyiladi. Ba'zan uni muvozanatlashgan narx 
ham deb yuritiladi. Bozor muvozanati va muvozanatli narx har doim mavjud bo'lib turmaydi, ularga 
ta'sir qiluvchi ko'plab omillar muvozanatlikning buzilishiga sabab bo'ladi. Ammo iqtisodiyotda 
ushbu muvozanatga doimo intilish mavjud bo'ladi. 
 
Asosiy tayanch tushunchalar 
 
Talab 
— iste'molchi ma'lum vaqtda narxlarning har bir darajasida sotib olishga qodir 

---

bo'lgan tovarlar va xizmatlar miqdoridir. 
 
Talab egri chizig'i 
- grafikda narx va talabning hajmi o'rtasidagi teskari bog'liqlikni 
ko'rsatadi. 
 
Talab qonuni 
— tovarlar narxi bilan uning sotib olinadigan miqdori o'rtasidagi teskari yoki 
qarama —qarshi bog'liqlikni ifodalaydi. 
 
Taklif 
— ishlab chiqaruvchi ma'lum vaqtda ishlab chiqarishga qodir bo'lgan narxning har 
bir darajasida bozorga sotishga chiqaradigan tovarlar miqdoridir. 
 
Taklif egri chizig'i 
— narx va taklifning hajmi o'rtasidagi to'g'ridan —to'g'ri bog'liqlikning 
grafikdagi tasviridir. 
 
Taklif qonuni 
— narx bilan sotishga chiqariladigap tovarlar miqdori o'rtasidagi bevosita 
yoki to'g'ridan—to'g'ri bog'liqlikni ifodalaydi.