O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi sh. Shodmonov, T. Jo'Rayev iqtisodiyot nazariyasi


-jadval Iste'mol va jamg'arma darajasi, mln. so'm



Download 1,01 Mb.
bet163/268
Sana02.01.2022
Hajmi1,01 Mb.
#79114
1   ...   159   160   161   162   163   164   165   166   ...   268
Bog'liq
Iqtisodiyot nazariyasi-fayllar.org

7-jadval

Iste'mol va jamg'arma darajasi, mln. so'm

(shartli ma'lumotlar)


Yillar


Daromad darajasi (D)


Iste'mol (I)


Jamg'arma (J)


IO'M


JO'M


IQM


JQM

1990

1500

1300

200

0,87

0,13





1993

1800

1500

300

0,83

0,17

0,67

0,33

1996

2200

1700

500

0,77

0,23

0,50

0,50



1

2

3 (1-2)

4 (2:1)

5(3:1)

6(2:1)

7 (3:1)


7-jadval ma'lumotlaridan xulosa chiqarib aytish mumkinki, birinchidan, aholi daromadining asosiy qismi iste'molga sarflanadi, qolgan qismi jamg'armaga ajratiladi.

Ikkinchidan, iste'mol ham, jamg'arish ham daromadlar darajasiga bevosita bog'liq bo'ladi.



Aholi daromadining iste'molga ketadigai ulushi iste'molga o'rtacha moyillik deyiladi (IO'M).

Aholi daromadining jamg'armaga ketadigan ulushi jamrarmaga o'rtacha moyillik (JUM) deyiladi. Ya'ni:
Iste'mol jamg'arma

IO'M= ------------ x 100 va JO'M =------------- x 100

daromad daromad

Jadvalda keltirilgan har bir daromad darajasi bo'yicha IO'M va JUMni hisoblab ko'ramizki daromad ko'payib borishi bilan IO'M tushadi, JO'M esa o'sadi. Haqiqatda soliqlar to'langandan keyin qolgan daromad yoxud iste'mol qilinadi va yoxud jamg'armaga ketadi. Shu sababli daromadaning iste'mol qilinadigan va jamg'armaga ketadigan qismlari daromad har qanday darajasining butun miqdorini qamrab oladi. Qisqasi IO'M+JO'M=1,0 yoki 100% bo'ladi.

Daromad o'simining iste'mol qilinadigan qismi yoki hissasi iste'molga qo'shilgan moyillik deyiladi (IQM), yoki
Iste'moldagi o'zgarish

IKM = ------------------------------

Daromaddagi o'zgarish

Daromad har qanday o'sishning jamg'armaga ketadigan hissasi, jamg'armaga qo'shilgan moyillik deyiladi (JQM), ya'ni JQM = jamg'armadagi o'zgarish daromaddagi o'zgarish.

Masalan, agar 1500 mlrd. so'm ni tashkil qiluvchi soliqlar to'langandan keyingi daromad 300 mlrd. so'mga ko'payib 1800 mlrd. so'mga yetsa (7-qator) daromadning shu o'sgan qismining 2/3 qismi iste'mol qilinadi va 1/3 qismi jamg'armaga ketadi. Boshqacha aytganda, IQM - 0,666 ni, JQM esa 0,333 ni tashkil qiladi. Daromaddash har qanday o'zgarish uchun IQM va JQM yshindisi har doim I ga teng bo'lishi zarur yoki IQM JQM = 1.Bizning misolda 0,666+0,333= 1,0.

Shaxsiy daromaddan tashqari iste'mol va jamg'arm o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikka ta'sir ko'rsatuvchi boshqa bir qator omillar ham mavjud bo'ladi. Bu omillarning asosiylary quyidagilar:

- uy xo'jaliklari jamgargan boylik darajasi;

- narxlar darajasi;

- narxlar, daromadlar va tovarlar taklifi o'zgarishshshng kutilishi;

- iste'molchi qarzlari;

- soliq stavkalari o'zgarshpi





Download 1,01 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   159   160   161   162   163   164   165   166   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish