O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi sh. Shodmonov, T. Jo'Rayev iqtisodiyot nazariyasi

Iqtisodiy yoki sof foyda — yalpi pul tushumidan barcha xarajatlar chiqarib tashlangandan keyin qolgan qismi.

Foyda massasi — foyda massasining ishlab chiqarish xarajatlariga bo'lgan nisbatining foizdagi ifodasi.
Takrorlash uchun savol va topshiriqlar
1. Ishlab chiqarish sarf-xarajatlarining asosiy tushunchasini va tarkibini tushuntiring.

2. Ichki va tashqi xarajatlar o'rtasidagi farq nimadan iboratligini misol orqali tushuntiring.

3. Ishlab chiqarish resurslari tarkibidagi quyidagi o'zgarishlardan qaysilari uzoq muddatli davrdagi xarajatlari kiradi. a) Kompaniya yangi neftni qayta ishlovchi uskunani o'rnatadi; b) Korxona yana 200 ishchini yollaydi; v) Fermer o'z uchastkasida qo'llaniladigan o'git miqdorini ko'paytiradi; g) Fabrikada uchinchi smena joriy qilinadi.

4. Sarflarning quyidagi turlari xarajatlari qaysi turkumiga tegishli ekanligini aniqlang: mahsulot reklamasiga sarflar, korxona chiqargan zayomlar bo'yicha foiz to'lovlari; xom-ashyoga sarflar, ko'chmas mulkka soliq to'lovlari, boshqaruv xodimlari maoshi; ishchilarga ish haqi to'lovlari; amortizatsiyasi ajratmasi.

5. Foydaning mazmunini va manbaini tushuntiring.

6. Quyidagi keltirilgan ma'lumotlardap foydalanib foyda normasini har ikkala usulda hisoblang.

Umumiy foyda — 250 ming so'm.

Ishlab chiqarish xarajatlari — 1250 ming so'm.

Avanslangan mablag'lar (asosiy va aylanma kapital), 500 ming so'm.

Natijalarni taqqoslab, izoxlab bering.