O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti maktabgacha ta`lim fakulteti maktabgacha ta`lim nazariyasi va metodikasi kafedrasi


Ta’limning ko‘rgazmali, og‘zaki va amaliy metodlarini optimal tarzda birga qo‘shib olib borish prinsipi



Download 3,62 Mb.
bet86/237
Sana31.12.2021
Hajmi3,62 Mb.
#243443
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   ...   237
Bog'liq
2 5406822419266538048

Ta’limning ko‘rgazmali, og‘zaki va amaliy metodlarini optimal tarzda birga qo‘shib olib borish prinsipi. Bilish faoliyati hissiy bilish jarayonlari umumiy yondashuvining amaliyot bilan birligidir.

Harakatlarga o‘rgatish jarayonida bilishning bu ajralmas qismlari o‘zaro aloqadorlikda bo‘ladi. Biroq qo‘yilgan vazifalarga qarab ularning izchilligi har xil bo‘ladi: bolalarni harakatga o‘rgatish ko‘rsatib tushuntirish; tarbiyachining mashqni og‘zaki tushuntirishi va uning bolalar tomonidan harakatda bajarilishi bilan boshlanishi mumkin. U holda ham, bu holda ham ko‘rgazmali namuna fikrlashni, tushuntirish esa harakat haqidagi tasavvurni istisno qilmaydi. Shunday qilib, ko‘rgazmalilik so‘z va harakat faoliyati o‘zaro ajralmas, chambarchas bog‘liq komponentlardir.

Jismoniy tarbiyada ko‘rgazmalilik deganda kishini (bolani) tashqi muhit bilan bog‘lovchi tashqi va ichki analizatorlar barcha ko‘rsatkichlarining keng ko‘lamdagi o‘zaro aloqadorligi tu- shuniladi. Har qanday bilish hissiy bosqichdan boshlanadi. Harakatlarning shakllanishi retseptorlar, birinchi navbatda, ko‘rish, eshitish va propriotsetiv retseptorlarning o‘zaro aloqadorligida amalga oshiriladi. Turli retseptorlar ko‘rsatkichlarining o‘zaro aloqadorligi harakat obrazini boyitadi, harakat ko‘nikmalarini shakllantirishga xizmat qilgan holda uni chuqur idrok qilishni ta’minlaydi.

Yangi harakatlarni o‘rganishda ko‘rgazmalilik asosi harakatlarni tarbiyachi tomonidan juda aniq qilib ko‘rsatish orqali amalga oshiriladi (bevosita ko‘rish namunasi). Bu estetik idrok, harakatni aniq tasavvur qilish, to‘g‘ri harakat sezgisi va harakatni qayta bajarish istagi hosil qilishga qaratilgandir.

Sezgi organlarini har tomonlama rivojlantirish jismoniy tarbiyaning vazifalaridan biri sanalar ekan, idrok tizimlarini faollashtirish, ularni tanlab ta’sir etish metodlari bilan biror maqsadda mashq qildirish (masalan, yorug‘lik va ovoz ko‘rgazmalari oriyentirlari) mumkin bo‘ladi.

Bevosita ko‘rgazmalilik – tashqi muhitni idrok etishdan tashqari bevosita idrokda yashirin ayrim detal va mexanizmlarni tushuntirishda zarur bo‘ladigan (masalan, harakatlar haqidagi tasavvurni kengaytiruvchi kinosyomkalardan, kinogrammalar, kinofilmlardan foydalanish) vositalashtirilgan ko‘rgazmalilik katta rol o‘ynaydi.

Ko‘rgazmalilik onglilik bilan chambarchas bog‘liqdir: og‘zaki berilgan topshiriq kishi tomonidan tushunib olinadi, harakatni qaytadan bajarish bilan amalda sinaladi. Bunda sezgilar, ayniqsa, harakat sezgilari muhim rol o‘ynaydi. Bundan tashqari ko‘rgazmalilik bilan obrazli so‘zning o‘zaro aloqadorligi katta ahamiyatga ega bo‘ladi. Bu aloqadorlik bolaning hayotiy tajribasiga, uning harakat tasavvuriga tayanadi va aniq harakat obrazini vujudga keltiradi. Bevosita ko‘rgazmalilik uchun ahamiyatli bo‘lgan so‘zning roli bola egallagan tajribaga muvofiq tobora oshib boradi.

Ko‘rgazmalilikning ko‘rsatilgan formalarining bunday aloqadorligi bilishning hissiy va mantiqiy bosqichlari: ya’ni bir inchi va ikkinchi signal tizimlarining o‘zaro aloqadorligi bilan belgilanadi.




Download 3,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   ...   237




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish