O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi

 

Geoxronologik shkala 

Eon 

Era 

Davr 

Indeksi 

Tog‘ 

burmala-

nishi 

Geologik 

haritalardagi 

ranggi 

  Kaynazoy  

KZ 

67 mil yil 

To‘rtlamchi 

(Pleystotsen) 

Neogen 

Paleogen 

Q 

 

N 

P 

Alp 

Och-bo‘z rang 

limon-sariq 

rang 

sariq 

 

Fan

er

o

zo

y 

 

FR

 

 

Mezozoy 

MZ 

163 mln yil 

Bo‘r 

Yura 

Trias 

K 

I 

T 

Mezozoy 

(kimmeriy) 

Och-yashil 

Havorang 

Siyohrang 

---

Paleozoy 

PZ 

340 mln yil 

Perm 

Karbon 

Devon 

Silur 

Ordovik 

Kembriy  

Є 

O  

S  

D 

C  

P 

 

Gersin 

 

 

Kaledon 

 

Binafsha rang 

Bo‘z(kul 

rang) 

Jigarangrang 

Jigar-yashil 

rang 

Jigar-yashil 

rang 

Ko‘k-yashil 

rang 

 

 

 

 

Baykal 

 

K

ri

p

to

zo

y

  

KR

 

Proterozoy 

PR 

2 mlrd.yil 

Arxey 

AR 

1 mlrd yil  

Yuqori 

O‘rta 

Quyi 

Bo‘linmaydi 

PR3 

PR2 

PR1 

 

 

 

 

Sariq-qizg‘ish 

Och qizil, 

qizg‘ish rang 

 

Geoxronologik  shkalada  tog‘  burmalanishlari,  geologik  haritalarda  tog‘ 

jinslarini  qanday  ranglarda  berilishi  haqida  ma’lumot  berildi.  Era  va  davrlarning 

indeksi (haritalarni o‘qish oson bo‘lsin uchun) ko‘rsatildi. 

Davrlarning  nomlari  tadqiqotchining  ixtiyoriga  ko‘ra  joy  nomlariga  yoki 

shu  davrdagi  muhim  o‘zgarishlarni  va  boshqa  xususiyatlarini  hisobga  olib 

quyilgan.  Masalan,  karbon  davrida  eng  ko‘p  ko‘mir  paydo  bo‘lganligi  uchun 

(toshko‘mir  deb  ham  ataladi),  bo‘r  davrida  eng  ko‘p  bo‘r  hosil  bo‘lgani  uchun, 

kembriy  va  devon  davrlari  Buyuk  Britaniyadagi  joy  (kembridj,  devonshir) 

nomlaridan  olingan.  Perm  davri  ham  Rossiyaning  Perm  viloyati  nomi  bilan 

bog‘liq. Sababi shu davrlar uchun eng xos bo‘lgan tog‘ jinsi yotqiziqlari uchragan 

va birinchi bo‘lib shu joylarda o‘rganilgan. 

---

 

 

 

Yerning shakli va o‘lchamlari 

Geosferalarning tuzilishi va tarkibi, iqlim  mintaqalari va boshqa geografik 

qonuniyatlarni, tabiatda kuzatilayotgan  jarayonlarning  sabab va  oqibatlarini bilish 

uchun  Yerning  shakli,  to‘g‘risida  aniq  tasovvurga  ega  bo‘lish  kerak.  Darhaqiqat, 

Yerning  shakli,  kattaligi  va  harakatlarini  tadqiq  etish  paytida  ko‘plab  tabiat 

qonuniyatlari  (masalan,  materik  va  okeanlarning  joylashuvi,  fasl  va  kun  bilan 

tunning almashinuvi, zonallik va h.q) kashf etilgan.