O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi

Orinoko  pasttekisligi.  Bu  morfostruktura  oblasti  Karib  Andi  tog‘lari  bilan 

Gviana  yassi  tog‘ligi  oralig‘idagi  mezozoyning  oxirida  vujudga  kelgan  tektonik 

bukilmada  tarkib  topgan.  Uning  shimoli-sharqiy  qismi  payeogen  va  neogen 

davrlarining  dengiz  yotqiziklari  bilan,  g‘arbiy  qismi  And  tog‘laridan  va  Gviana 

yassi  tog‘ligidan  keltirilgan  kontinental  yotqiziqlar  bilan  to‘ldirilgan.  Orinoko 

pasttekisligi Lyanos Orinoko pasttekisligi deb ham ataladi. 

Lyanos  Orinoko  yer  yuzasining  tuzilishiga  va  nishabligiga  ko‘ra  ikkita 

geomorfologik  rayonga  bo‘linadi.  G‘arbiy  rayoni  Past  Lyanos  va  sharqiy  rayoni 

Baland Lyanos deb ataladi. 

Past Lyanos pasttekislikning g‘arbiy qismini ishg‘ol etib, Guariko va Meta 

daryolarining  oralig‘ida  joylashgan.  Uning  yuzasi  pastqam  tekislik  bo‘lib,  gilli-

balchiq  allyuvial  yotqiziqlar  bilan  qoplangan.  Hududining  aksariyat  qismi  okean 

sathidan  atigi  40  m  baland  ko‘tarilgan xolos.  Faqat  Karib  Andi  etaklari  yaqinida 

yer yuzasi 150-200 m balandlikkacha ko‘tarilgan. Bu yerda daryo vodiylari yaxshi 

ishlanmagan  va  chuqurlashmagan.  Tog‘  etagidagi  yoyilma  konuslargina  vodiylar 

bilan kuchli kesilgan.  

Baland  Lyanos  pasttekislikning  Guariko  daryosidan  sharqda  joylashgan 

qismini  egallab  olgan.  U  g‘arbiy  rayonga  nisbatan  balandroq  bo‘lib,  dengaz 

yotqiziqlari  bilan  qoplangan.  Yuza  qismi  denudatsion  tekislikdan  iborat.  Baland 

Lyanos  daryo  vodiylari  bilan  kesilgan  va  balandligi  200-300  m  keladigan 

platolarga  bo‘linib  ketgan.  Bu  platolarni  mahalliy  xalq  "mesas"  deb  ataydi. 

Orinoko  daryosi  Atlantika  okeaniga  qo‘shilish  joyida  pastqam,  tekis  va 

botqoqlangan delta hosil qilgan. Bu yerda yangi tektonik harakatlar natijasida sodir 

bo‘lgan cho‘kish jarayonining izlari yaxshi saqlangan.