O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

5.  Turni  amalga  oshirishning  tashkiliy  va  boshqaruv  masalalari.  Bu 
jarayondan  turistlar  gidning  malakasiga,  xizmatlar,  harajatlar  qay  darajada 
ishonchni  oqlaganiga  baho  beradilar.  Marshrut  jarayonida  gid  ob’ektlar  haqida 
ilhomlanib,  g‘ururlanib  hikoya  qilishi  kerak.  Quruq  yodlab  olingan  ilmiy  matnni 
o‘qish ma’ruza qilayotganga o‘xshaydi.  Gid o‘zining ruhiy kechinmalaridan kelib 
chiqib,  faktlarni  tushunarli  tilda  hikoya  qilsagina  ekskursantlarda  qiziqish 
uyg‘onadi. 
Turni tashkil etish kundalik brifing o‘tkazishni talab etadi, ya’ni gid turistlar 
bilan  guruhdagi  vaziyatni,  mahalliy  aholi  bilan  o‘zaro  munosabatni,  servis  va 
taassurotlarni  muhokama  qilishi,  yuzaga  kelgan  muammoni  aniqlab,  birgalikda 
yechimini topishi kerak. Odatda ikki marotaba brifing o‘tkaziladi: 
-  ertalabki,  nonushtadan  keyin,  unda  gid  guruhni  oldinda  kutayotgan 
hodisalar,  xavfsizlik  choralari,  yo‘ldagi  sanitar  to‘xtash  joylari,  marshrutda  o‘zini 
tutish qoidalari haqida qisqacha eslatib o‘tadi; 
-    kechki,  ovqatdan  keyin,  unda  kunning  natijalari  umumlashtiriladi,  zaruriy 
holatlarda  o‘zgartirishlar  kiritiladi,  hudud  to‘g‘risida  qo‘shimcha  ma’lumotlar 
beriladi(o‘lka tarixi, etnografiyasi, flora va faunasi). 
Turistlar  (ekskursantlar)  bilan  ishlaganda  gid  qat’iyatli  bo‘lishi,  kerak 
bo‘lganda  rad  javobini  ham  bera  olishi  lozim.  U  odamlarni  bir  jamoa  bo‘lib 
ishlashga  yo‘naltirishi,  muammo  tug‘ilganda  ular  bilan  alohida  gaplashib  olishi, 
nizo chiqarmasligi kerak. 
Gid  har  doim  guruhning  barcha  a’zolariga  bir  xil  munosabatda  bo‘lib, 
barchani  suhbatga  chorlashi,  o‘zini  ko‘rsata  olgan  norasmiy  liderlar  bilan 
hamkorlikda  ishlashi  maqsadlidir.  Eng  asosiysi  turistlarni  (ekskursantlar)  milliy 

---

67 
 
hunarmandchilik, an’analar va madaniyatni qo‘llab-quvvatlashga chorlashdir. Ular 
usta-hunarmandlarimiz yasagan suvenirlarni bajonidil harid qilishadi.