O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

2.2. Iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy va demografik omillar. 
 
Iqtisodiy  omillar.
  Turizm  rivojlanishiga  makroiqtisodiy  omillar  bilan  bir 
qatorda  mikroiqtisodiy  omillar  ham  katta  ta’sir  ko‘rsatadi.  Makroiqtisodiy  
barqarorsizlik,  ishsizlik  darajasini  o‘sishi,  pulning  qadrsizlanishi  kabilar  jamiyatni 
qo‘zg‘atadi va bezovta qiladi. Ayrim  hollarda esa kishilar ishi o‘z uyida qolib, hech 
qayoqqa  sayyohatga  bormasdan  o‘tirishga  to‘g‘ri  keladi.  Qachonki,  biror 
mamlakatning  iqtisodiyoti  yuksalishda  bo‘lsa,  qaysi  kim  ishlab  chiqarish 
imkoniyatlari, ya’ni valyutalar miqdorining ortib borishi bilan belgilanadi. Qaysi  bir 
mamlakatda  turizmdan  keladigan  foyda  YAIMda  salmog‘i  anchagina  bo‘lgan 
taqdirda  investitsiyalar  ya’ni  mehmonxonalar  qurishga  va  infratuzilmasini 
rivojlantirishga sarf etiladi. Shu bilan birga milliy daromadini o‘sishi, ayniqsa aholi 

---

                      
24 
shaxsiy  ehtiyoji  qobiliyatini  qondirishga  qaratilgan  harajatlarning  o‘sishi  darajasi, 
ularning sayyohlikka bo‘lgan qiziqishini uyg‘otadi. Kishilarning dam olishida turistik 
mahsulotlar va turistik tovarlar bahosi eng muhim omillardan biri bo‘lib hisoblanadi. 
Ayniqsa,  turizmni  moliyalashtirishda  valyuta  kursi  muhim  rol  o‘ynaydi.  Valyuta 
almashtirishning  soddaligi,  uning  osonligi  kabilar.  2002  yil  1  yanvardan  boshlab 
Yevropa  Ittifoqi  (YEI)  davlatlari  o‘rtasida  yevroning  muomalaga  kiritilishi.  Ushbu 
hududdagi  sayyohlar  uchun  yagona  valyutaga  o‘tilishi  juda  katta  imkoniyatlar 
to‘g‘diradi. 
Xalqaro 
turizmning 
rivojlanishiga 
odatda 
iqtisodiyoti 
rivojlangan 
mamlakatlarda  kishilarning  turmush darajasi bir  muncha  yuqori  bo‘lganligi  sababli, 
turizm harakati ommaviy tusga egadir. Ya’ni buning asosiy sababi ishchilarning oylik 
ish  haqi  miqdori,  ularning  tatil  paytida  oladigan  tatil  pulining  ko‘pligi, 
nafaqaxo‘rlarning nafaqa pulining yuqori bo‘lishi bilan harakterlanadi. 
Tabiiyki,  xalqaro  turizmning  rivojlanishi  darajasiga  mamlakatdagi  iqtisodiy 
vaziyatlar (iqtisodiy inqirozlar, valyuta inflyatsiyasi, ishsizlik darajasining o‘sishi va 
pasayish holati kabilar) ijobiy va salbiy ta’sir ko‘rsatadilar.