O'zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti


Mexnat psixologiyasining predmeti va sistemasi



Download 2,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet701/723
Sana03.09.2021
Hajmi2,47 Mb.
#163506
1   ...   697   698   699   700   701   702   703   704   ...   723
Bog'liq
542e7b2351cd3

Mexnat psixologiyasining predmeti va sistemasi.
Ukuv maksadi-Mexnat   psixologiyasining   asosiy predmetlari  vazifalarini, uning soxalar 
sistemasini   tushunish   va   malakali   ishchilar   tayerlash   yuzasidan   olib   boriladigan   pedagogik 
faoliyatda uz ixtisosi buyicha ularni xal kilishda bevosita ishtirok etish. Mexnat psixologiyasining 
predmeti. Mexnat psixologiyasi  psixologiya  fanning  bir soxasi bulib, turli mexnat faoliyatlaridan 
uziga xosligini ijtimoiy tarixiy va konkret ishlab chikarish sharoiti, mexnat kuroli, mexnat ta’limi 
metodlari xam psixologiyaning mexnatkash shaxs   psixologik   sifatiga  kura urganadi.  Mexnat 
faoliyati   -   psixologik   moxiyati   mexnatkash   shaxsi     xususiyatlari   (     uning     kasbiy   kobiliyati 
sifatida) xamda uning ishlab chikarish muxiti bilan uzaro xamkorligi  mexnat  psixologiyasining 
predmetini tashkil kiladi. Mexnat faoliyatining psixologik moxiyati mexnatkashga uning kasbi 
takozo   kiladigan   psixik   xususiyatlarga   ,   xolat   va   protsesslarga   kuyiladigan   talablardan   iborat 
buladi.Ishlab chikarish faoliyatining,  xar xil turlari (kasb va  ixtisoslar) uni muvaffakiyatli amalga 
oshirish  uchun  ishchi   shaxsning   turli   tuman  xususiyatlarini:  uning   maksadga  yunaltirilganligi, 
tajribani, xarakterni, kobiliyatni, psixik xolatlarni, dikkat e’tiborni, tasavvurni, xotirani fikrlashni, 
emmotsionalikni va psixomotorikani talab  kiladi- bu mazkur faoliyatga kobiliyatni belgilaydi. 
Mexnatkashning psixik xususiyatlari psixik protsesslarining xolati va  xususiyati  turlicha, 
ularning   ishlab   chikarish   faoliyati  esa,   muayyan   sifatlarni   talab   kiladi.   Ishlab   chikarishda 
mexnatkashlarga kuyadigan  talabi  va  mexnatkashning bu talablarini bajara olish imkoniyatlari 
urtasida   karam-karshilik   paydo   buladi.Bu   uzlashtirilaetgan   mexnat     turiga     laekatli   yoki 
professional ta’lim jaraenida xam psixologik amaliy faoliyat davomida talab  kilinadigan shaxsiy 
sifatlar     rivojlanishi   mumkin   texnologiyasi   va   texnik  vositalarni   insonning   umumiy   psixik 
xususiyatiga moslashtirish zarurati ana  shundan  kelib chikadi.  Ishlab chikarishda mexnatkashga 
kuyadigan talabi bilan mexnat kashning talabni kondiradish  imkoni urtasidagiziddiyatni yukolgan 
mexnat     psixologiyasining     birinchi  asosiy   problemasidirki,   uni   xal   kilish   u   stida   psixolog 
mutaxassislargina emas balki,   injenerlar,   texniklar, novotor ishchilar  va xunar texnika ta’limi 
pedagoglari xam ishlamokdalar.  Bu problemani xal   kilish talablardan texnika vositalariga va 
ishlab chikarish texnologiyasiga boglikligi tufayli  murakkablashib  boradi. Texnika vositalari  va 
ishlab chikarish texnologiyasi uzgarib turadi, ular ayni paytda ishchilar psixikasiga bulgan talabni 
xam   uzgartiradi.   Uz   navbatida   psixika   xam   ma’lumotlar,tajribalar   oshi-shiga,   shaxs 
munosabatlaridan uzgarishiga karab uzgarib turadi.  Ishchilar uzaro   xamkorlik   kiladigan ishlab 
chikarish muxiti bu
eng avval ular bilan birgalikda bitta ishlab chikarishi  zvenosida brigadada xamda  umuman  ishlab 
chikarish kollektivida ishlaydigan kishilardir. Kollektiv uzining xar bir a’zosiga muayyan  talablar 
kuyadi. Kollektiv   va shaxsning uzaro xamkorligidan mexnat psixologiyasining 2   chi   muxim 
problemasi-ishlab  chikarish  protsessida shaxslararo kulay  munosabat xamda kooxonada kulay 
sotsial psixologik muxit yaratish problemasi vujudga keladi.
Tashki muxit-  bu  ishchi doimo uzaro xamkorlik kiladigan mexnatning moddiy va estetik 
sharoiti xamda ishlab chikarishning  texnik vositalaridir.  Ishning temperatura sharoiti eritishi va 
predmetlarning   ishchilar   kayfiyatiga   va   kayfiyatining     borishiga     ta’sir   kursatib   uning   ishga 
yarokliliga   va   unumdorligiga   ijobiy   yoki   salbiy   ta’sir   kiladi.     Ishchi   boshkariladigan   texnika 


vositalar     uzining   murakkabliligi   mexnat   talabligi,   xarakatchanligi   tuzuk   yoki   buzukligi 
boshkarilishga kulay yoki nokulayligi va xatto tashki kurinishi bilan xam uning psixikasiga ta’sir 
etadi. Birok uzaro xamkorlmk ta’sir texnik vositalarni ishchi kanday xolatning tushishi  va kanday 
boshkarishga xam boglik.  
Tashki   muxit   ichining   yukori   darajada   ishchanligini   ta’minlaydigan   darajada     kutarish 
mexnat psixologiyasining 3 chi eng asosiy problemasidir. Mexnatkashning ishchanligi. Ishning 
xarakterligi ish sur’ati maromi mexnat  va  xordikdan  almashinib  turishi texnologik jaraen birga 
ishlaetgan kollektiv a’zolarining uzaro xamkorligi ta’minlanadigan jismoniy   akliy asabga xam 
boglik.    Bularning   xammasi   ishlab   chikarish   mexnatini   tashkil   kilish   sistemasi     tomondan 
ta’sinlaydi. Mexantkashlarning yukori darajadagi ish kobiliyatini  ta’minlash va ularning  mexnat 
unumdorligini   oshirish   maksadida   mexnat   jaraenlarini   psixologik   asoslash-   mexnat 
psixologiyasining eng  muximproblemalardan biridir. Mexnat psixologiyasi uz problemalarni  xal 
kilishda     sifatni   oshirish   va   mexnat   faoliyatini   engillashtirish   uchun   xamda   mexnatkashlarga 
kasbiy ta’lim berish  va  ularni  muvoffakiyatli  tarbiyalash ular tomonidan  kasb  tanlash va uni 
uzlashtirishni yaxshi ta’minlash uchun umumiy psixologiyani konuniyatlaridan foydalanadi:- shu 
bilan birga mexnat   psixologiyasi uzt spetsifik konuniyatini kashf etkdi. Psixologik xodisalarni 
urganish ulardan mexnatda va ishchi shaxsini shakllantirishning foydalanish  printsiplarini ishlab 
chikardi bu bi-
lan umumiy psixologiya fanni boyitadi.  Mexnat psixologiyasi mustakil soxa  sanaladigan  sotsial 
psixologiya bilan xam uzviy boglangandir. Mexnat psixologiyasi  uz  tarakkieti  davomida mexnat 
xakida kupgina psixologik bilimlarni tupladi va muayyan sistemaga   keltirdi. Mexant jaraenida 
ulardan okilona mexnatkashlar ish laekati va mexnatni unumdorligini oshirishda katta samara 
beradi.  Shuning uchun xozirgi sharoitda mexnat psixologiyasi tugrisidagi bilimlarni tuplovchi va 
sistemalovchi fannigina   emas   va   ishlab   chikarish kuchlaridan biri bulib xam koldi.Mexnat 
psixologiyasi predmetining uzlashtirilishini tekshirish.

Download 2,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   697   698   699   700   701   702   703   704   ...   723




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish