-
технологик жараёнлар бажарилиши,
машина ва механизмларнинг
ишлаши тў
ғрисида;
-
видеофильмлар;
-
виртуал стентлар;
-
ида-товушли ма
ҳсулотлар;
-
компакт дисклар(СD-Rom)
•
фотосуратлар ва тасвирлар
•
эскиз,
чизма ва схемалар
•
расмий тасвирлар,
режа-жадваллар, символлар, диаграмма ва
графиклар.
-
махсус адабиётлар
-
ў
қув-дидактик адабиётлар,
-
модулли ў
қув дастурлари
-
тар
қатма материаллар
-
синов ва назорат вара
қлари
•
жи
ҳозлар;
•
ускуналар;
•
хом – ашё ва тайёр ма
ҳсулотлар;
Матнли – визуал воситалар
Тасвирли -визуал
Аудио – визуал воситалар
Ме
ҳнат соҳасида ишлатиладиган асл нарсалар
Ў
қув жараёнини ви
зуаллаштириш воситалари
Rasm.
O‘quv didaktik materiallar va vositalar
Nazariy darslarda ta’lim beruvchilar asosan matnli va yordamchi vositalardan, ya’ni
darsliklar, o‘quv qo‘llanmalar, tarqatmali materiallar hamda texnik vositalaridan foydalanishadi.
Ular amaliy mashg‘ulotlar jarayonida aksariyat tasvirli va aniq vositalardan, ya’ni eskizlar,
chizmalar, asbob-uskunalardan foydalanishadilar. Ta’lim muassasalarida ta’lim beruvchi ovoz va
tovushli (audio), shuningdek, tasviriy tasavvurlarni shakllantiradigan audiovizual vositalar,
jarayonlar va vazifalar to‘g‘risida keng qamrovli aniq tasavvurlarni vujudga keltirish uchun
foydalanishadi.
YOrdamchi vositalar buning aksi bo‘lib, tasvir va mantlarni yozib olish va esda saqlab
qolish imkonini beradi. Ular doska, flipchart, pinbord doskasi, kodoskop, videoproektor kabilardir.
Ish sohasiga tegishli aniq narsalar, ya’ni mahsulotlar, asbob-uskunalar va boshqalar dars
jarayonida didaktik funksiyaga ega bo‘lib, o‘quv vositasi sifatida qo‘llanilishi mumkin. Ta’lim
vositalaridan foydalanishda ularni muayyan maqsad, mo‘ljallangan guruh, maxsus soha va
metodlarga mos holda tanlash muhim o‘rin tutadi.
SHuni ta’kidlash mumkinki, ta’lim beruvchi o‘quv va ko‘rgazmali vositalarni ishlata
olishni va ulardan maqsadga muvofiq, oqilona foydalanishni bilishi kerak. SHuningdek, u o‘qitish
vositalaridan foydalanayotganda yuzaga keladigan texnik muammolarni tezda bartaraf etadigan
bo‘lishi lozim.
O‘quv-didaktik materiallar (yoki o‘quv vositalari) deyilganda, o‘qitilishi va o‘rganilishi
lozim bo‘lgan bilimlarni beruvchi har qanday axborot tashuvchilar tushuniladi. Modulli metodika
asosida o‘qitishda o‘quv-didaktik materiallar sifatida nazariy darslarda matnli vizual vositalardan,
misol uchun o‘quv kitoblari, kartoteka va prospektlardan, tarqatma materiallari, uslubiy
qo‘llanmalar,
jadvallar, jihoz yoki asbobni ishlatish bo‘yicha ko‘rsatmalardan foydalanilish
tavsiya
etiladi (rasm).
Bunday o‘quv va didaktik materiallarga qo‘shimcha tarzda tasviriy-vizual vositalar
(fotosuratlar, rasmlar, chizmalar, grafiklar) ham kiradi. Ular umumiy va keng qamrovli tasavvurlar
hosil qilishni osonlashtiradi.
Ovoz va tovushli (audio), shuningdek, tasavvurlarni shakllantiradigan audio-vizual
vositalar texnologik jarayonlar va funksiyalar to‘g‘risidagi keng qamrovli real tasavvurlarni
vujudga keltiradi.
Ish sohasiga tegishli asl narsalar, ya’ni mahsulotlar, jihozlar va asboblar nazariy yoki
amaliy mashg‘ulot paytida didaktik funksiyaga ega bo‘lsa, u holda o‘quv vositasi sifatida
qo‘llanilishi mumkin.
Ushbu vositalardan foydalanishda ularni muayyan maqsad, maxsus soha va usullarga mos
holda tanlash muhim o‘rin tutadi. Va nihoyat, amaliy mashg‘ulotlar o‘qituvchisi o‘quv va
ko‘rgazmali vositalarni ishlata olishni va ulardan maqsadga muvofiq va oqilona tarzda
foydalanishni bilishi kerak. Texnik vositalardan foydalanilayotganda yuzaga keladigan texnik
muammolarni hal qila oladigan bo‘lishi lozim.
Masalan: «Buxgalteriya hisobi nazariyasi» fanidan amaliy mashg‘ulotlarni o‘tkazuvchi
o‘qituvchi buxgalteriya ishi jarayonida sodir bo‘ladigan nuqson va kamchiliklarni o‘z vaqtida
bartaraf eta bilishi, hisob-kitoblarda adashmasligi, kompyuter texnologiyasini yaxshi
o‘zlashtirishi, qisqasi o‘z kasbiy sohasining mohir ustasi bo‘lishi kerak. Amaliyot o‘qituvchisi o‘z
kasbiy sohasi bo‘yicha qanday yangi materiallar va kashfiyotlar borligi, shuningdek, qaysi maxsus
sohalarda uning o‘zi yangilik qila olishi mumkinligi haqida umumiy tushunchaga ega bo‘lishi
lozim. Ko‘pincha doska tasvirlari, flipchart tasvirlari va proektor slaydlari kabi vizual vositalarni
o‘quvchilarning o‘zlari tayyorlaydilar.
Modul tarkibidagi nazariy va amaliy mashg‘ulotlar uchun manbaviy material sifatida
foydalanilgan vositalar quyidagicha farqlanadi:
Амалиёт ў
қитувчилари томонидан дарсни кўргазмали ўтказиш ва билим бериш
учун
қўлланилади.
Do'stlaringiz bilan baham: 
