O'zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Dars – ta’lim jarayonini tashkil etishning asosiy shakli sifatida.  Dars deb bevosita 
O‘qituvchining   rahbarligida   muayyan   O‘quvchilar   guruhi   bilan   olib   boriladigan   ta’lim 
mashg‘ulotiga aytiladi.
Dars – o‘quv ishlarining asosiy tashkiliy shaklidir.
Dars – o‘quv ishlarining markaziy qismidir.
Ayni   paytda,   o‘quv   muassasalarida   ta’limni   tashkil   qilish   shakllari   ikki   turda   olib 
borilmokda.
1. Sinf – dars shaklida olib boriladigan mashg‘ulotlar.
2. Amaliy va tajriba ishlari shaklida olib boriladigan mashg‘ulotlar.
Sinf – dars shaklida olib boriladigan mashg‘ulot O‘qituvchining kundalik o‘quv materialini 
tizimli bayon kilib berishni, xilma-xil usullardan foydalanishini, O‘quvchilarning bilim, ko‘nikma 
13 
 Подласый И. П. “Педагогика”. Москва. “Владос» ,2005, 77-срт.

---

va malakalarini izchillik bilan hisobga olib borishni, O‘quvchilarni mustaqil ishlashga urgatishni 
o‘z ichiga oladi.
Amaliy   va   tarjiba   ishlari   shaklida   olib   boriladigan   mashg‘ulotlar   sinf   sharoitidan 
tashkarida, o‘quv ustaxonasi, tajriba er uchastkalari va kolxoz – sovxoz ekin maydonlarida ishlash, 
ekskursiyalar o‘tkazish yo‘li bilan olib boriladi.
Hozirgi zamon didaktikasi ko‘p yillar davomida tuplangan o‘qitish qoidalari, fan yutuklari 
va ilg‘or tajribalar asosida boyib bormokda deyishga asos bor. Ammo o‘quv jarayonining hamma 
qismlarini   o‘qitishni   tashkil   qilishning   mazmuni,   usullari,   vositalari   va   shakllari   bilan 
munosabatlari   yaxshi   ochib   berilmagan.   Bo‘larning   hammasi   didaktik   qoidalardan   amalda 
foydalanishni qiyinlashtiradi. Maktab oldida turgan yangi vazifalar va extiyojlar O‘quvchilarga 
beriladigan   ta’lim   va   tarbiya   sifatini   oshirish,   uni   yanada   rivojlantirish   va   yukori   bosqichga 
kutarishni talab qiladi.
O‘qituvchi  o‘zining  anik sharoitlari  va imkoniyatlariga  eng ko‘p mos keladigan o‘quv 
jarayonini ongli ravishda tanlab olishi foydadan xoli emas. Bu ish darsning muhim tomonlarini 
tanlashga tavakkalchilikka, bilim, ko‘nikma va malakalarni o‘zlashtirish jarayonini boshqarishga 
qandaydir tasodifiy yondashishga yo‘l kuymaydi.