O'zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
SAMARQAND IQTISODIYOT VA SERVIS
 instituti
«KASB – HUNAR TA’LIMI» kafedrasi
«PEDAGOGIKA. PSIXOLOGIYA»
fanidan
MA’RUZALAR MATNI

---

SAMARQAND – 2013
KIRISH
O‘zbekiston   Respublikasining   taraqqiy   etgan   mamlakatlar   qatoridan   munosib   o‘rin 
egallashi va ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi bugungi kunda iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish 
uchun   fuqarolarning,   ayniqsa,   yosh   avlodning   ma’naviy   salohiyati,   iqtisodiy   o‘zgarishlarini 
to‘g‘ri   talqin   qilishlari   va   bu   jarayonlarni   boshqara   olishlari   hamda   XXI   asr   ilmiy-texnika 
taraqqiyoti talablariga javob bera olishlari uchun o‘quv maskanlarida sifatli kadrlarni etkazib 
berish masalasi dolzarb hisoblanadi.
Mazkur ishchi dasturda pedagogika va psixologiya asoslari bo‘yicha umumiy va xususiy 
bilimlar berishga oid masalalar qamrab olingan bo‘lib, ularning inson kamolotida tutgan o‘rnini 
yoritib berishga asosiy e’tibor qaratilgan. Ishchi o‘quv dasturi asosida pedagogika va psixologiya 
fanlarining   asosiy   kategoriyalari   va   uning   eng   muhim   qonuniyatlarini   ochib   berish   ko‘zda 
tutiladi.
Ushbu   fanni   o‘qitishda   jahon   olimlarining   ta’lim-tarbiyaga   va   psixologiya   faniga 
qo‘shgan hissalarini milliy mafkuramiz talablari nuqtai nazaridan o‘rganib, talabalarga etkazish 
va hayotga tatbiq etish ko‘zda tutilgan.
Dasturda   pedagogika   va   psixologiya   fanlari   bo‘yicha   nazariy   materiallar   bilan   bir 
qatorda seminar mashg‘ulotlari hamda mustaqil ta’lim mavzulari qamrab olingan. Kursning 
asosiy maqsadi talabalarga boshlang‘ich pedagogik va psixologik bilimlarni berish, ularni ushbu 
fanlarning   umumnazariy   asoslari   bilan   tanishtirish,   ta’lim-tarbiyaviy   faoliyati   xususiyatlari 
hamda   talabalarni   bozor   iqtisodiyoti   sharoitida   psixik   hodisalarni   to‘g‘ri   anglab   etish,   turli 
murakkab   vaziyatlardan   chiqib   keta   olishiga   oid   dastlabki   ko‘nikma   va   malakalar   bilan 
kurollantirishdan iboratdir.
Fanning vazifalari:
o
pedagogika va psixologiya fanlarining predmeti, maqsadi, vazifalarini aniqlash  hamda 
uning rivojlanish tarixini o‘rganish;
o
talabalarni zamonaviy ta’lim-tarbiya tizimlari, xususan, O‘zbekistonning uzluksiz ta’lim 
tizimi hamda milliy g‘oya va milliy mafkurani yoshlar ongiga singdirish masalasi, shuningdek, 
jahon   moliyaviy-iqtisodiy   inqirozi,   O‘zbekiston   sharoitida   uni   bartaraf   etishning   yo‘llari   va 
choralari mazmuni, mohiyati bilan tanishtirish:
o
pedagogika va o‘qitish jarayonlari, ta’lim mazmuni va tarbiya nazariyasi hamda ta’lim va 
tarbiyaning metodlarini o‘rganish;
o
pedagogikaning tabiiy ijtimoiy asoslari va pedagogik faoliyat  hamda uni tashkil etish 
jihatlarini aniqlash;

---

o
talabalarni   ta’lim-tarbiyaning   birligi,   pedagog   shaxsi   va   uning   ijtimoiy   burchi   bilan 
tanishtirish;
o
psixologik   tushunchalar,   kategoriyalar,   qonuniyatlar,   psixik   jarayonlar   va   ularning 
toifalanishini o‘rganish;
o
psixik jarayonlarning fiziologik asoslari ochib beriladi;
o
shaxs   va   faoliyat   hamda   shaxsning   individual-psixologik   xususiyatlarini   o‘rganish   va 
aniqlash;
o
iqtisod   yo‘nalishida   tahsil   olayotgan   talabalarga   zarur   bo‘lgan   keng   va   ijodiy 
tafakkurning psixologik asoslarini tushuntirish va ularni rivojlantirish hamda iqtisodiy fikrlash 
malakalarini tarkib toptirish;
o
talabalarning   kelgusi   ish   faoliyatlarida   ishbilarmonlik   muloqoti   to‘g‘risida 
tushunchalarga ega qilish va ularda zarur ko‘nikmalarni hosil qildirish.
SHuningdek, psixologiya sohasining vazifasi etib, psixik voqea-hodisalarni o‘rganish va 
ularni ilmiy jihatdan talqin qilish ham nazarda tutiladi. CHunki, psixik voqea-hodisalar barcha 
boshqa voqea-hodisalar kabi muayyan qonuniyatlarga bo‘ysunadi. Psixologiya fani o‘z vazifasi 
sifatida ana shu voqea-hodisalarning namoyon bo‘lishi, talqin qilinishi va rivojlanishi asosida 
yotgan qonuniyalarni ochib berishda xizmat qiladi.
Pedagogika   va   psixologiya   fanlarini   o‘qitishda   yangi   pedagogik   texnologiyalarni 
qo‘llagan holda dars o‘tish ko‘zda tutilgan. Bo‘lardan: muammoli vaziyatlarni echish, ishchi 
o‘yinlar, masala-mashqlar, bahs-munozara usullari, psixologik o‘yinlar, testlar, rolli o‘yinlar va 
h.k.
Seminar mashg‘ulotlarida olingan nazariy bilimlarni mustahkamlash va ularni amaliyotga 
joriy etish kabi masalalar sinovdan o‘tkaziladi. Xususan, har bir dars yakunida talabadan ma’lum 
ko‘nikma va malakalar hosil qilinishi nazarda tutilgan. Seminar darslari ham yangi pedagogik 
texnologiya usullarini qo‘llagan holda o‘tkaziladi.
Mustaqil ta’lim shaklida pedagogik va psixologik bilimlar kengaytiriladi va bu fanlarning 
asoslari chuqurroq bilib olinadi. Buning uchun muayyan mavzular tanlanib, talabalar e’tiboriga 
taqdim etiladi.