O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Hasharotlar chaqqanida yok tishlaganida birinchi yordam 
ko‟rsatish 

Igna teriga sanchilganicha turgan bo`lsa. Uni tirnoq yoki 
boshqa bironta buyum bilan kirib chiqarib oling. Bunda pinsetdan 

---

206 
foydalanmaslik kerak, chunki igna qisilganda teri ichiga yanada 
ko‘proq zahar tushishi mumkin. 

Chaqilgan joyni yuvib, ifloslanmasligi uchun ustiga biron 
narsa yopib qo‘ying. 

Og‘riqni va shishni kamaytirish uchun sovuq kompress 
qo‘ying. 

Jabrlanuvchining ahvolini muntazam kuzating, allergik 
reaksiyani hisobga olib xushyor turing. 
 
Hayvonlar 
Uy hayvon yoki yovvoyi hayvonlar tishlasa, infeksiya tushishi 
mumkin. Eng xavflisi quturish. 
Qutirish virusi zararlangan hayvonning, tulki, ko‘rshapalak, yenot, 
mushuk, it va qishloq xo‘jalik hayvonlarining so‘lagi orqali o‘tadi. 
Qutirgan hayvon o‘zini g‘alati tutadi. So‘lagi ko‘p oqishi mumkin, 
qisman falajlangandek ko‘rinadi, asabiylashgan, agressiv yoki 
g‘ayriodatiy darajada tinch ko‘rinadi. 
Qutirish davolanmasa kasallik o‘limga olib kelishi mumkin. 
Noma`lum hayvonlar tishlagan odamni zudlik bilan shifokor ko‘rishi 
kerak. Jabrlanuvchiga vaksina yuborilsa, kasallik avj olishini bartaraf 
qilish mumkin. Zamonaviy vaksinalarni ishlatilsa, inyeksiya soni 
kamayishi mumkin, ularning qo`llanilishi tufayli yuzaga keladigan 
nojo‘ya ta`sir ham ilgarigidek, jiddiy bo‘lmaydi. 
Agar odamni hayvon tishlagan bo`lsa, jabrlanuvchini nariga, 
xavfsizroq joyga olib boring. Hayvonni tutishga urinmang. Jarohat katta 
bo‘lmasa, uni yuving. So‘ng qonni tuxtatib, bog‘lam quying. Infeksiya 
belgilari va alomatlarini kuzating. Jarohatdan qon qattiq oqayotgan 
bo`lsa, birinchi navbatda qonni to‘xtating. Jarohatni tozalamang. Jarohat 
kasalxonada yuviladi. 
Odamlarni odamlar ham tishlashi mumkin bo`lsada, ko‘pincha 
hayvonlar tishlaydi (qopadi). Inson og‘zida ko‘plab xilma-xil 
mikroorganizmlar bo‘lib, ular jarohatlangan teri orqali tushsa, infeksiya 
keltirib chiqarishi mumkin. Hatto go‘dakning o‘ynab tishlashi xam 
jiddiy infeksiya keltirib chiqarishi mumkin Bunda ham hayvon 
tishlagandagi kabi birinchi yordam ko‘rsatiladi.