O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Kuydirgi
- isitma yoki o‗pka va ichaklarning shikastlanishi 
bilan kechadigan o4kir yuqumli tabiiy o‗choqli kasallik. 
Oldini olish: 
Oldini olish chora - tadbirlarri veterinarlar va 
tibbiyot xodimlari hamkorligida olib boriladi.
1.
Hayvonlar va ular mahsulotlari bilan ishlaydigan 
kishilar (cho‗ponlar, qushxona, teri zavodi, mo‗yna fabrikalari 
ishchilari) maxsus vaqtsina bilan emlanadi. 
2.
Bemor kasalxonada alohida xonaga yotqiziladi. Uning 
uyida yakuniy dezinfeksiya qilinadi. 
3.
Bemor bilan yaqin yurgan kishilar 8 kun davomida 
nazorat ostida bo‗ladilar. 
4.
Kuydirgidan halok bo‘lgan hayvon va odam jasadi 
kuydiriladi yoki maxsus tobutga solib 2 metr chuqirlikda 
ko‗miladi. 
Quturish – 
o‘tkir yuqumli kasallik bo'lib markaziy nerv 

---

212 
sistemasining zararlanishi bilan kechadi. 
Oldini olish: 
1.
Daydi it va mushuklarni yo‗qotish. 
2.
Xonada boqilayotgan itlar ro‗yxatga olinadi va 
quturishga qarshi emlanadi. 
3.
It tishlagan taqdirda jarohat sovunlab yuviladi, atrofiga 
yodning spirtli eritmasi surtib qo‗yiladi, jarohat tikilmaydi. 
4.
So‗ngra it tishlagan kishini tegishli travmatologiya 
punktiga yuboriladi. 
5.
Oldini olish maqsadida birinchi galda bemorga 
quturishga qarshi immunoglobulin yuboriladi. Keyin esa maxsus 
sxema bo‗yicha quturishga qarshi vaksina bilan emlanadi. 
Emlashning dozasi, emlash muddati, jarohatning katta -kichikligi, 
chuqurligi va qayerga joylashganiga bog'liq. Quturishga qarshi 
emlash maxsus yo‗l-yo‗riqnomalarda ko‗rsatilgan qoidalarga qat'iy rioya 
qilgan holda amalga oshiriladi. 
Hayvon tishlagan jarohatlarga ishlov herish 
Jarohatlarni mahalliy ishlov berish qancha erta o'tkazilsa, shuncha 
yaxshi samara beradi. 
1.
Jarohatlar sovunlab obdon yuviladi. 
2.
Jarohat atrofini 70 %li spirt yoki 5 %li yodning spirtli critmasi 
bilan artiladi. 
3.
Jarohatga chok qo'yishga ruxsat etilmaydi. 
4.
Birinchi yordam ko
l
rsatilgandan keyin tishlangan kishini zudlik 
bilan quturishga qarshi emlash o‗tkazish uchun travmatologiya punktiga 
yuboriladi. 
5.
DSENM (Davlat sanitariya epidemiologiya nazorat markazi) ga 
shoshilinch xabarnoma yuboriladi.