O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Epidemiologiyasi: 
Kasallik havo – tomchi va muloqot (kontakt) 
yo‘llari orqali yuqadi. Virus yo‘talgan va aksirgan bemorlardan 2 metr 
masofagacha tarqaladi. Virus kasallangan odamning nafas yo‘llaridan 
chiqqan ajratmalar tekkan predmetlarni (ro‘molcha, qo‘lqop, telefon, 
eshik, zinapoya tutqichlari va h.k.) ushlashdan so‘ng qo‘llardan ko‘z, 
burun, og‘iz orqali yuqadi.
Patogenezi: 
Virus yuqori nafas yo‘llari shilliq qavatlari orqali 
organizmga tushadi. Hujayra ichiga kirish yo‘llari 2 xil retseptor orqali 
bo‘ladi. Virus yuzasidan S-oqsili o‘zining tuzilishi jihatidan endotelial 
va epitelial hujayralar yuzasidagi APF-2 retseptorlari hamda SD-147 
retseptorlarga (ular o‘zaro o‘xshash) bog‘lanib hujayra ichiga kiradi. Bu 
retseptorlar o‘pka alveyolalari yuzasida ko‘plab mavjud.
Hujayra ichiga kirgandan so‘ng RNK replikatsiyasi jarayoni 
yuzaga keladi. Virus bir necha mustaqil qismlar orqali ko‘payib, plazma 
membranasi orqali tashqariga chiqadi.
Klinik belgilari:
Inkubatsion davri 2 kundan 14 kungacha. 
- tana haroratining ko‟tarilishi; 
- umumiy holsizlik; 
- mialgiya; 
- bosh og‟rig‟i; 
- tomoq og‟rig‟i; 
- yo‟tal; 
- ko‟krak qafasidagi og‟riq; 
- tam va hid bilish buzilishi; 
- diareya; 
- konyuktivit; 
- bezovtalik; 
- toshmalar toshishi; 
Og‟ir holatlarda: 
-
Nafas siqilishi; 
-
Entikib nafas olish; 
-
Yurak urishining tezlashishi; 
-
Ko‟ngil aynishi, qayt qilish; 
-
Qorinda og‟riq; 
-
Yurak sohasida og‟riq; 

---

202 
-
Kuchli bosh og‟rig‟i; 
-