Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta-maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti ximmatov ibodilla, abduraxmanov muxtor

Lug„atga asoslangan tahdid
. 
Bu tahdid turi parolga asoslangan 
autentifikatsiyalash tizimlari uchun mos boʻlib, zaif parollardan yoki umumiy 
boʻlgan parollardan foydalanilgan taqdirda katta foyda beradi. Buning uchun 
buzg‗unchi internet tarmog‗idan keng foydalanilgan parollar roʻyxatini (lug‗atini) 
koʻchirib oladi va ularni tizimga birin-ketin qoʻyish orqali tekshirib koʻradi. 
Parollar xeshlangan taqdirda ham lug‗atga asoslangan tahdid oʻrinli boʻlib, 
zaif parol foydalanilgan vaqtda katta samara beradi. 
Parollarni saqlashda odatda - tuz (solt), funsiyasidan keng foydalanadi. 
Buning uchun foydalanuvchi tasodifiy kattalik - tuzni tanlaydi va parolga qoʻshib, 
uning y=h(p,s) xesh qiymatini hisoblaydi va parollar fayliga (y, s) shaklida yozib 
qoʻyadi. Bu erda - tuz maxfiy sanalmaydi ammo, buzg‗unchi har bir foydalanuvchi 
uchun uni alohida hisoblashi talab etiladi. 
Parollarni aniqlash: matematik hisoblash. 
Faraz qilaylik parol 8 ta belgidan 
iborat boʻlib, u 128 belgidan iborat boʻlgan alifbodan olingan. Bunda mavjud 
parollar soni 128
8
=2
56
. Parollar fayliga jami boʻlib, 2
10
ta paroldan iborat boʻlib, 
tahdidchi 2
20
ta keng tarqalgan paroldan iborat boʻlgan lug‗atdan foydalanadi. Agar 
parolni lug‗atda boʻlish ehtimolligi ¼ ga teng deb olinsa: 
- lug‗atdan foydalanilmagan holda, kamida 2
56
/2=2
55
urinishni amalga 
oshirishi shart; 
- tuzdan foydalanilgan holda esa ¼ (2
19
)+3/4 (2
55
) =2
54.6 
ga teng boʻladi;
Kriptografik kalit 
Parol 
Kalit o‘lchami 64-bit 
Kalitlar soni 2
64
Kalit tasodifiy tanlanadi 
Tahdidchi 2
64
/2=2
63
ta kalitni hisoblashi 
kerak. 
-
Parol o‘lchami 8 ta belgidan iborat va 256 
ta belgilardan foydalanish mumkin; 
-
Jami parollar soni 256
8
=2
64
-
Parollar tasodifiy tanlanmaydi; 
-
Tahdidchi 2
63
dan kam urinish bilan parolni 
topa oladi (lug‘at bo‘yicha hujum). 
Yomon parol 
Yaxshi parol 
-frank 
-Fido 
-Password 
-Pikachu 
-102560 
-AustinStamp 
-jfIej,43j_EmmL+y 
-09864376537263 
-P0kem0N 
-FSa7Yago 
-0nceuP0nAtlm8 
-PokeGCTall150 

---

24 
- tuzdan foydalanilmagan holda, 2
20
ga teng boʻladi. 
Amalda parollarni buzishga Password Cracker, Password Portal, L0phtCrack 
and LC4(Windows), John the Ripper(Unix) vositalardan foydalanilmoqda.