Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta-maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti ximmatov ibodilla, abduraxmanov muxtor

Axborot xavfsizligining an‟anaviy timsollari.
 
Axborot 
xavfsizligi 
ma‘lumotlarni himoyalash usullari bilan shug‗ullanadi. Axborot xavfsizligida 
ana‘naviy timsollar sifatida 1.1.1- rasmda koʻrsatilgan, Alisa, Bob va Tridi olingan 
boʻlib, Alisa va Bob qonuniy foydalanuvchilar yoki ―yaxshi odamlar‖, Tridi esa 
buzg‗unchi yoki niyati buzuq odam. 
Xavfsizlik sohalari. 
Axborot xavfsizligini ta‘minlash barcha sohalarda amalga 
oshirilib, ular asosan quyidagilarga boʻlinadi: 
–Tarmoq xavfsizligi; 
–Web da xavfsizlikni ta‘minlash; 
– Ilova va operatsion tizim xavfsizligi. 
Axborot xavfsizligi muammolari. Axborot xavfsizligida muammolar turi koʻp 
boʻlib, ular asosan quyidagi sabablarga koʻra kelib chiqadi: 
–Koʻp zararli, xatoli dasturlarni mavjudligi; 
–Niyati buzuq foydalanuvchilarni mavjudligi; 
–Sotsial injiniring; 
–Fizik himoya zaifliklari va h.k. 

---

9 
 
 
 
 
 
1 
1.1.1-rasm. Axborot xavfsizligi timsollari 
Axborot xavfsizligida muammolarni ortishiga asosan quyidagilar motivatsiya 
boʻlishi mumkin: 
–Foyda; 
–Terrorizm; 
–Harbiy soha va h. k. 
Axborot xavfsizligida mavjud muammolar xavflilik darajasiga koʻra: zaiflik, 
tahdid va hujumga olib keluvchilarga boʻlishi mumkin: 
Zaiflik –
bu tizimda mavjud boʻlgan xavfsizlik muammoasi boʻlib, ular asosan 
tizimning yaxshi shakllantirilmaganligi yoki sozlanmaganligi sababli kelib chiqadi. 
Zaifliklar tizimlarda katta yoki kichik tarzda mavjud boʻladi. 
Tahdid –
bu mavjud boʻlgan zaiflik natijasida boʻlishi mumkin boʻlgan hujum 
turi boʻlib, ular asosan tizimni kamchiliklarini oʻrganish natijasida kelib chiqadi. 
Hujum –
bu mavjud tahdidni amalga oshirilgan koʻrinishi boʻlib, bunda 
kutilgan tahdid amalga oshiriladi.