Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta-maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti ximmatov ibodilla, abduraxmanov muxtor

 
Kompyuter telefoniyasidagi himoyalash usullari
Elektron 
kommunikatsiyalarning 
zamonaviy texnologiyalari 
keyingi 
paytlarda ishbilarmonlarga aloqa kanallari boʻyicha axborotning turlicha 
koʻrinishlari (masalan: faks, video, kompyuterli, nutqli axborotlar)ni uzatishda 
koʻpgina imkoniyatlar yaratib bermoqda.
Zamonaviy office bugungi kunda aloqa vositalari va tashkiliy texnika 
bilan haddan tashqari toʻldirib yuborilgan va ularga telefon, faks, avtojavob 
apparati, modem, skaner, shaxsiy kompyuter va h.k. kiradi. Zamonaviy texnika 
uchun axborot-kommunikatsiyalar texnologiyasi — 
kompyuterlar telefoniyasi
 
rivojlanishi bilan katta turtki berildi.
Bor-yoʻg‗i oʻn yil ilgari sotuvga CANON firmasining narxi 6000 
AQSH dollari boʻlgan «Navigator» nomli maxsuloti chiqarilgan edi va u birinchi 
tizimlardan hisoblanadi.
Kompyuter telefoniyasi oʻn yil ichida juda tez sur‘atlar bilan rivojlandi. 
Hozirgi paytda sotuvda mavjud boʻlgan «PC Phone» (Export Industries Ltd, 
Israel) maxsulotining narxi bor-yoʻg‗i 1000 Germaniya markasi turadi. 
«Powertine-II» (Talking Technology, USA)ning narxi esa 800 AQSH dollari 
turadi. Keyingi paytlarda kompyuter telefoniyasi yoʻnalishida 70% apparat 
vositalarini Dialogue (USA) firmasi ishlab chiqarmoqda.
Kompyuter telefoniyasida axborotlarning xavfsizligini ta‘minlash katta 
ahamiyatga ega. Masalan, telefon xakerlarining Skotland-Yard ATSiga kirib 1,5 
mln, AQSH dollari miqdorida zarar keltirishganligi xavfsizlikning zarurligini 
isbotlaydi.
Kompyuter telefoniyasida qoʻllanilayotgan nutqini aniqlovchi texnologiya 
telefon qiluvchining ovozidan tanib olish uchun ahamiyatga egadir. 
Kompyuter telefoniyasining himoyasini yetarli darajada ta‘minlash uchun Pretty 
Good Privacy Inc. firmasining PC Phone 1.0 dasturiy paket ishlab chiqarilgan. U 
kompyuter telefoniyasi orqali uzatilayotgan axborotlarni himoyalash uchun
axborotlarni raqamli koʻrinishga oʻtkazadi va qabul paytida esa dasturiy-texnik 

---

94 
vositalar yordamida qayta ishlaydi. Zamonaviy kompyuter telefoniyasi 
vositatarining shifrlash tezliga ham juda yuqoridir, xato qilish ehtimoli esa juda 
kichikdir (taxminan 10
-8
– 10
-12
).