O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti psixologiya va ijtimoiy fanlar fakulteti

OTA-ONA QARAMOG’ISIZ QOLGAN VOYaGA YeTMAGANNI OILAGA TARBIYa (PATRONAT)GA BERISh MASALALARI. Bolanioilagatarbiyagaberishdaamalqiluvchimuhimnormativ-hujjatlar.Ota-onaqaramog’isizqolganbolalarniijtimoiyhimoyalash, ularhayotinitashkiletish, jumladan, oilagajoylashtirishningmuqobilshakllaribilanta’minlashmasalasiO’zbekistonRespublikasiVazirlarMahkamasining 1999 yil 12 aprelidagi 171-sonliQaroriga 3-ilovasi «Voyagayetmaganbolalarnifarzandlikkavabolalarnioilagatarbiyagaolish (patronat) to’g’risida»giNizomigamuvofiqamalgaoshiriladi. MazkurNizomikkitabo’limdaniboratbo’lib, birinchibo’limda «Voyagayetmaganbolalarnifarzandlikkaolish» masalasi, ikkinchibo’limdaesa «Bolalarnioilagatarbiyagaolish (patronat)»gabog’liqhuquqiyme’yorlarbelgilanadi. «Bolalarnioilagatarbiyagaolish (patronat)» bo’limida:

• 
  umumiyqoidalar;
  
• 
  oilagatarbiyagaberiladiganbolalarvatutinganota-onalarnihisobgaolish;
  
• 
  bolalarnioilagatarbiyagaolishto’g’risidagishartnoma;
  
• 
  tarbiyagaberilganbolalarningmoddiyta’minoti;
  
• 
  bolalarnitarbiyagaolishto’g’risidagikelishuvningbekorqilinishi;
  
• 
  oilagatarbiyagaolinganbolalarninghuquqlari;
  
• 
  tutinganota-onaninghuquqvamajburiyatlariqaydetilgan.
  

O’zbekistonRespublikasiVazirlarMahkamasining 2002 yil 25 yanvaridagi 33- sonli «Aholiningijtimoiyhimoyagamuhtojqatlamlarinianiqyo’naltirilgantarzdaqo’llab-quvvatlashning 2002-2003 yillardamo’ljallangandasturiniamalgaoshirishchora-tadbirlarito’g’risida»giqaroriningijrosinita’minlashmaqsadidaO’zbekistonRespublikasiXalqTa’limivazirligi, O’zbekistonRespublikasiMoliyaVazirligi “Tarbiyalash (patronat) uchunoilalargaberiladiganyetimbolalarnikiyim-bosh, poyabzalbilanta’minlashhamdabolanio’ztarbiyasigaolgantutinganota-onalargaharoyliknafaqato’lashtartibito’g’risida”giNizomnitasdiqlashhaqidaQarorqabulqilgan. Ushbuqaror 2002 yil 18 noyabridaO’zbekistonRespublikasiAdliyavazirligida 1189-sonbilanro’yxatdano’tkazilgan.
Buhuquqiy-normativhujjattarbiyalashuchunoilalargaberiladiganyetimbolalarnimoddiyvamoliyaviyjihatdanta’minlanishimasalasinihuquqiyjihatdankafolatlaydi. Bundamoddiyta’minlashtartibi, mas’ulorganvashaxslar, moddiyta’minotmiqdorivahajmi (kiyim-kechakme’yori, nafaqahajmi), mas’ulorganvavazirliklarningo’zarohamkorliklaridoirasidagifaoliyatiqaydetilgan. Nizomgamuvofiq 3 tailovaishlabchiqilgan, ular:
1-ilova. Oilagatarbiyagaolinganbolagakiyim-boshvapoyabzalolishuchunbuyurtma;
2-ilova. Oilaga tarbiyaga olingan bolaga kiyim-bosh va poyabzal berish normasi va ro’yxati;
3-ilova. Oilaga tarbiyaga olingan bola uchun 20___yilda sotib olingan kiyim-bosh va poyabzal bo’yicha hisobot¹.
Mazkur Ilovalar bolanipatronat oilaga berish jarayonini tashkil etish, bola va tutingan ota-onani moliyaviy, moddiy ta’minlash chora-tadbirlarini tizimga solib turadi.
Jumladan,
- tutingan ota-onalarga o’z tarbiyasiga olgan har bir bola uchun har oylik nafaqa to’lanishi;
- bolalarning kiyim-bosh va poyabzal bilan ta’minlanishi patronat oilalarda tarbiyalanuvchilarning moliyaviy va moddiy jihatdan qo’llabquvvatlanilishini ta’minlaydi.
O’zbekiston Respublikasi prezidentining 11.02.2019 yildagi “Yetim bolalar va otaonasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarni ijtimoiy himoya qilishni kuchaytirishga oid qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida”gi qaroriga ko’ra endilikda tutingan (patronat) oilada tarbiyalanayotgan har bir bola uchun 820 000 so’m miqdorida ijtimoiy nafaqa ta’minlanadi.