O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi samarqand davlat universiteti Pedagogika fakultеti Boshlang`ich ta'lim metodikasi kafеdrasi

VI. BOB. Matematika o`qitish vositalarining mohiyati. O`qitish vositalarining klassifikatsiyasi.


Reja
1-§. Boshlang`ich sinflar uchun matematikadan stabil darsliklar va o`quv qo`llanmalari
2-§. Matematikadan ko`rsatma qo`llanmalar (k.m)
3-§. Matematika darslarida o`qitishning texnik vositalari


Asosiy tayanch tushunchalar

O`qitish vositalari tasnifi va mohiyati; model, modellashtirish, ideal modellar, material-predmetlar modellari, stabil darsliklar, o`quv qo`llanma, ko`rsatma qo`llanmalar, natural ko`rsatmalar, tasviriy ko`rsatmalar, o`qitishda texnik vositalar ahamiyati, dinamik va statik qo`llanmalar.

O`qitish faoliyati – bu turli tabiatli modellar majmuasidir. Adabiyotlarda model va modellashtirishning har xil ta'riflari berilgan. Model deyilganda har qanday tabiatli Obyekt tushunilib, u o`rganilayotgan ob'ektning o`rnini shunday bosmog’i lozimki, bu Obyektni o`rganish natijasida o`rganilayotgan obyekt haqida yangi informatsiyalar bersin. Modellashtirish deb esa shunday yasashlar va Obyektlar haqida yangi bilimlar olish maqsadida modellarni o`rganishga aytiladi.

Demak, o`qitish vositalarining obyektlar to`plami sifatida xarakterli xususiyati shundan iboratki, ularning har biri:
a) o`rganilayotgan tushunchani to`la tasvirlaydi yoki qisman almashtiradi;
b) o`rganilayotgan tushuncha haqida yangi informatsiyalar beradi.
O`qitish vositalarini asosan 2 sinfga bo`lishi mumkin: ideal modellar sinfi va material predmetlari modellari sinflari.
Ideal modellar: matematikadan stabel darsliklar, o`quv qo`llanmalar, didaktik materiallar, uslubiy tavsiya nomalar va hokazolar ideal madellar sinfiga kiradi. Buni quyidagi jadval ko’rinishda ham ko’rsatish mumkin:



Material – predmetlar modellari: sannoq cho`plari, predmet kartinalar, geometrik figuralar modellari, jadvallar, instrumyentlar, diafilyem, diapozitivlar. Va hokazolarni material predmetlar sinfiga kiritish mumkin. Buni qisqacha ko’rgazmali qurollar ham deyiladi.bundan ma’lumki, o’qitish vositalari axborot manbai, kantrol qilish, hisobga olish va nihoyat o’quvchilarning mustaqil individual ishlarini tashkil qilish vazifalarini bajaradi.