O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti V. Yu. Ahrorov

Taqrizchilar: 
S.M.Musinov – SamDU psixologiya kafedrasi dotsenti 
A.I.Saidov – SamDChTI pedagogika va psixologiya kafedrasi dotsenti 
Z.E.Abduraxmonova – O‘zMU psixologiya kafedrasi dotsenti 
 
 
 
ISBN – 
2

---

KIRISH 
Ilm-fan va texnologiyalarning jadal rivojlanishi, global dunyoda raqobatning 
ortishi sharoitida har bir davlat va jamiyatning bu jarayonda raqobatbardoshligi 
yoshlarning intellektual rivoji hamda ularning iste’dodi va qobiliyatlarini to‘liq 
amalga oshirishga e’tibor berishga bog‘liq bo‘ladi. 
O‘zbekiston Respublikasi prezidenti Sh.M.Mirziyoyev o‘zining nutqida “Biz 
yoshlarga doir davlat siyosatini hech og‘ishmasdan, qat’iyat bilan davom ettiramiz. 
Nafaqat davom ettiramiz, balki bu siyosatni eng ustuvor vazifamiz sifatida bugun 
zamon talab qilayotgan yuksak darajaga ko‘taramiz.
Yoshlarimizning mustaqil fikrlaydigan, yuksak intellektual va ma’naviy 
salohiyatga ega bo‘lib, dunyo miqyosida o‘z tengdoshlariga hech qaysi sohada bo‘sh 
kelmaydigan insonlar bo‘lib kamol topishi, baxtli bo‘lishi uchun davlatimiz va 
jamiyatimizning bor kuch va imkoniyatlarini safarbar etamiz
1
”, deb ta’kidlagan edi. 
Shuning uchun bu masala har doim davlatlarning uzoq muddatli rivojlanishini 
ta’minlashga qaratilgan barcha strategiyalarda aks ettirilgan. O‘zbekiston 
Respublikasining 2017-2021 yillarda rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishlari 
bo‘yicha Harakatlar strategiyasi ham bu borada istisno bo‘lmadi. 
O‘zbekistan Respublikasi Oliy majlisining IX sessiyasida davlatimizning 
Birinchi prezidenti I.A.Karimov oliy ta’limni isloh qilishda va malakali kadrlarni 
tayyorlashda sotsial psixologiyaning fan sifatida alohida o‘rni borligiga jamoatchilik 
diqqatini qaratgan edi. Darhaqiqat, yetuk kadr bo‘lish uchun shaxs nafaqat o‘z 
iqtidori, bilimi va saviyasini oshirishi zarur, balki jamiyatda turlicha sotsial 
munosabatlar tizimiga tayyor bo‘lmog‘i, sotsial faoliyatni boshqarishning ilmiy 
qonuniyatlari va qoidalarini mukammal egallamog‘i zarur.
Boshqaruv, marketing va menejment, ta’lim va tarbiya sohalarida, ayniqsa, 
inson omili va uni boshqarishning psixologik tizimini bilishi – jamiyatda sog‘lom 
insoniy munosabatlarni shakllantirish orqali uni kamol toptirish yo‘lidir. Shuning 
uchun bugungi kunda Birinchi prezidentimiz I.A.Karimov ta’kidlaganidek, sotsial 
1
Sh.Mirziyoyev. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. – Toshkent: O’zbekiston, 
2016. – B. 14.
3

---

psixologiya va umuman, sotsial faoliyat bilan shug‘ullanuvchi fanlarning asosiy 
vazifasi barkamol avlod tarbiyasini ta’minlovchi barcha ma’naviy, ruhiy va insoniy 
munosabatlar mohiyatini tahlil qilish, ularni boshqarishning eng samarali usullarini 
hayotga tadbiq etishdir. Bu o‘rinda, ayniqsa sotsial tafakkurning, yangicha 
dunyoqarash va munosabatlarning shakllanishini, insonning o‘ziga va o‘zgalarga 
ta’sir etishning mexanizmlarini o‘rganish eng dolzarb masalalardandir. 
Davrimiz insonni mustaqil fikrli shaxs sifatida har bir soniyada o‘ylashga, 
fikrlashga, mulohaza yuritib, o‘zi uchun xulosalar chiqarishga majbur etmoqda. 
Ya’ni, bu cheksiz olamda biz o‘zimizni o‘zgalarsiz, o‘z manfaatlarimizni o‘zgalar 
manfaatisiz tasavvur qila olmaganimiz uchun ham sotsial psixologiyani bilishga 
majburmiz. Zero, mustaqil davlatimizning siyosati inson manfaatini himoya qilish, 
uning uchun munosib turmush tarzini yaratish ekan, bu ishlarni amalga oshirish 
uchun 
bo‘lg‘usi 
mutaxassis, 
pedagog-o‘qituvchi, 
ziyoli 
ijtimoiy 
borliq 
qonuniyatlarini bilishi va undan maromida foydalanib, turmush normalariga 
bo‘ysungan holda jamiyatda o‘zining munosib o‘rnini egallab, fuqarolik burchini ado 
etishga tayyor bo‘lishi darkor. Shu nuqtai nazardan olib qaralganda, talabalar 
hukmiga havola etilayotgan “Sotsial psixologiya” o‘quv qo‘llanmasi shaxs va jamiyat 
munosabatlari qonuniyatlarini tavsiflashga bag‘ishlangandir. 
4

---