O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Qorabosh
Qorabosh (Carek pachystylis Z.) Markaziy Osiyoda, Kozogiston va biz bilan chegaradosh xorijiy mamlakatlarda keng tarkalgan.
U xiloldoshlar oilasiga mansub. Kup yillik, buyi 4 – 30 sm, poyasi uch kirrali, tupguli boshchasimon (52-rasm).
Usish va rivojlanish davri fevral – may oyiga tugri keladi. Gullash davrida tarkibida 19% protein, 20,5% tukima buladi. 100 kg pichani 102,1 ozuka birligiga teng. O’rtacha hosildorligi 1,5 – 4,0 sentnerni tashkil etadi.
Erkak selin
Erkak selin (Aristida karelinii R.) kungirboshlar oilasiga kiruvchi kup yillik usimlikdir. Tupi zich joylashgan bulib, poyasi tik, buyi 80 – 150 sm, barglari tasmasimon, tupguli ruvak.
Apreldan usib, avgust, sentyabrda kuriy boshlaydi. Gullash davrida erkak selin tarkibida 37% tukima, 8,2% protein, 6,3% oksil va 2,3% moy buladi. 100 kg mi 18 ozuka birligiga teng.
Chalov
Chalov, buz (Stira hohenackeriana Z.) Markaziy osiyo, Qozog’iston va Zakavkazye yaylovlarida kuplab uchraydi. Kungirboshlar oilasiga kiruvchi kup yillik usimlik. Poyasi tik, bargi ensiz, tupguli esa ruvak. (53-rasm.) Mart oyining oxirida o’sa boshlaydi, iyun oyida pishib yetiladi. Chalov boshoklash davrigacha tuyimli hisoblanib, tarkibida 18% protein, 25% tukima bo’ladi. O’rtacha hosildorligi gektaridan 3 – 4,5 sentnerni tashkil etadi.
Topshiriqlar variantlari:
1. Dagalpoyali o’simliklar bilan tanishib, ularning turlarini, ozuqaviy birliklarini, morfologik tuzilishi va bir-biridan farqlarini yozib olish.
Nazorat uchun savollar:
1.Dag’al poyali ozuqaviy guruhning umumiy tavsifi va ularning vakillarigi qisqacha tavsif byering.
2.Yantoq qaysi ozuqaviy guruhga kiritilgan? Uning muhim biologik va xo’jalik xossalarini bayon qiling.
3.Qumli cho’llarda qanday dag’al poyali o’simliklar tarqalgan va ularning tipik vakillarini ta'riflab byering.
Asosiy adabiyotlar:
1.H.N.Atabaevava boshqalar. Yem – xashak etishtirish. T. Mexnat. 1997 y.152 bet
2.O.F.Mirzaev. T.S.Xydoyberdiev- Yem-xashak etishtirish. Andijon nashriyoti. 2003.260 bet