O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta-maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti amaliy matematika va informatika «Axborotlashtirish texnologiyalari»

3.4. Ma'lumotlar bazasi arxitekturasi

ER-diagrammalar ma'lumotlarni ishlab chiqish uchun ishlatiladi va ma'lumotlar va ular o'rtasida munosabatlarni aniqlashning standart usulini ifodalaydi. Shu tarzda, ma'lumotlar omborlarini detallashtirishni amalga oshiriladi. ER-diagrammada tizimning mohiyatlari va ularning o'zaro aloqasi uslublari haqida axborotlar mavjud bo'lib, predmet soha uchun muhim bo'lgan obyekt (mohiyat) larni identifikatsiyalashni, ushbu obyektlarning xususiyatlarini (atributlar) va boshqa obyektlar (aloqalar) bilan munosabatlarini o'z ichiga oladi. Ko'pgina hollarda axborot modeli juda murakkab va ko'plab obyektlarni iborat bo‘ladi.

Ma’lumotlar strukturasini tasvirlovchi ER-diagramma 1-rasmda keltirilgan.

Documents jadvali (1-jadval) hujjat (yaratish sanasi, nomi va boshqalar) haqidagi axborotlardan tashkil topadi. Hujjatning mazmuni Documents_detial jadvalida saqlanadi (8-jadval), u Documents va Detial jadvallarning kesishmasidan iborat, ushbu hujjat foydalanuvchi tomonidan yaratilgan har qanday rekvizitlardan tarkib topishi mumkin. .rtf formatidagi shablon Templates jadvalida saqlanadi. (11-jadval). Users jadvali (2-jadval) tizimdan foydalanuvchilar haqidagi ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. User_mails stol (7-jadval) va User_phohes (4-jadval) bu foydalanuvchi telefon va e-mail haqida axborotlarni tashkil etadi. Departments jadvali (6-jadval) daraxt shaklida muassasaning bo'limlari haqida axborotlardan tashkil topadi.

1-rasm. Ma’lumotlar bazasi strukturasi

View_ Documents jadvalda (9-jadval) u yoki bu hujjatni foydalanuvchi tomonidan oxirgi ko’rilganligi haqidagi ma’lumotlarni o'z ichiga oladi. Bu hujjat rekvizitlaridan biri o'zgarsa yoki izoh yozilgan bo'lsa, tizim sana tashrifi va tahrir sana solishtirish va foydalanuvchiga ogohlantirganlar qiladi ishonch hosil qilish uchun bo'ladi. Comments jadvali (5-jadval) hujjatlarga ierarxik shaklda sharhlardan iborat. Executives jadvalda (10-jadval) hujjat ijrochilari haqida ma'lumotlar yig'iladi, bu yondashuv bitta hujjat uchun ko'p ijrochilarni tayinlash imkonini beradi. Groups jadvali (12-jadval) huquqlarni qulay farqlash uchun foydalanuvchi guruhlar haqida ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Rights jadvali (13-jadval) «rwxrwx» formatdagi barcha mumkin bo'lgan huquqlarini o'z ichiga olgan. Doc_access-gr jadvali (14-jadval) muayyan hujjatlar uchun foydalanuvchilar foydalanishi to'g'risidagi ma'lumotlardan tuzilgan. User_groups jadvali (15-jadval) foydalanuvchi qaysi guruhga tegishli ekanligini ko'rsatadi.

1-jadval – Documents

№	Maydon nomlari	Maydon tipi	Tavsifi
1.	document_id	int,not_null, primary_key	Identifikator
2.	document_name	varchar(64)	Xujjat nomi
3	document_templane	Int	"Templates" jadvali identifikatori. Hujjat shablonni
.	document_date-create	Datetime	Hujjatni yaratish sanasi
4.	document_user-create	int	Hujjatni yaratgan foydalanuvchi
5.	document_is-editable	bit	Rost, agar tahrirlash uchun ruxsat berilgan bo'lsa
6.	document_is-for-execution	bit	Rost, agar hujjat ijro etilishi kerak bo'lsa
7.	document_commentable	bit	Rost, agar sharhlash mumkin bo'lsa
8.	document_date_control	datetime	Nazorat sanasi
9.	document_deadline	datetime	So'nggi sana